چکیده

 عالم برزخ و مثال یکی از مسائل مهم فلسفی، عرفانی و کلامی است که از دور زمان تا به حال مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به علت روحانی بودن و تجرد از ماده، شبیه عالم مجردات محض و به خاطر دارا بودن بعضی از آثار ماده (مانند شکل و مقدار)a شبیه عالم مادّیات محض است. این عالم دارای دو نوع نزولی و صعودی است، برزخ نزولی برزخی است که در سیر نزول وجود، بین عالم مجردات و عالم مادیات قرار گرفته است و برزخ صعودی برزخی است که در سیر صعودی وجود، بین عالم ماده و عالم مجردات قرار می‌گیرد؛ و روایات متعددی بر وجود هر دو نوع برزخ (صعودی و نزولی) دلالت دارند. در لسان روایات از برزخ صعودی به عالم قبر تعبیر شده که همۀ انسان‌ها بعد از مرگ به آنجا منتقل می‌شوند، البته نه قبر فیزیکی و مادی، بلکه عالم قبر که در آن، سؤال و ثواب و عقاب واقع می‌شود و برای هر شخصی در اثر اعتقادات و اعمالش به باغی از باغ‌های بهشت و یا گودالی از گودال‌های جهنم تبدیل می‌شود. عالم برزخ صعودی دارای ویژگی‌هایی است، از جمله اینکه، ملکوت عالم مادی محسوب شده و به آن احاطه دارد و از زمان مرگ آغاز شده و تا روز قیامت و برانگیخته شدن، ادامه خواهد داشته و ارواح انسان‌ها در آن با بدن مثالی و برزخی به سر می‌برند، بدن مثالی که از بدن مادی و دنیوی لطیف‌تر ولی شبیه به آن است. در این عالم، به ارواح انسان‌ها به‌تناسب اعمالی که در دنیا انجام داده‌اند، اجازه داده می‌شود، با دیگر برزخیان ارتباط برقرار کرده و به خویشاوندان خود، در عالم برزخ و در عالم دنیا سرزده و از احوالات آن‌ها با خبر شوند. از دیگر ویژگی‌های این عالم این است که ارواح انسان‌های کامل توان تأثیر و تصرف در عالم طبیعت را دارند؛ و این قدرت و قوت ارواح در اثر قوّت اعتقادات و اعمال شخص است؛ و ارواح انسان‌ها در این عالم همچنان به سیر تکاملی خود ادامه می‌دهند، البته تکامل عملی، به این معنی که انسان با انجام کاری به کمال برتر عملی برسد، در آنجا امکان ندارد، ولی تکامل علمی، از حیث معرفت زایی به این معنی که علم و معرفت انسان نسبت به خداوند و بسیاری از معارف دینی افزایش یابد، در آن امکان‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها: برزخ، ارواح، قبر، روایات، بدن مثالی.

 فصول پایان‌نامه:

این رساله در دو بخش به ارائه مطالب خود پرداخته است:
بخش اول: «ماهیت عالم برزخ»
* فصل اول: «کلیات»
* فصل دوم: «ماهیت برزخ و اقسام آن از دیدگاه اندیشه‌وران»
* فصل سوم: «ماهیت برزخ از دیدگاه روایات معصومین (ع)»
بخش دوم: ویژگی‌های عالم برزخ
* فصل اول: «زمان برزخ (از مرگ تا روز قیامت)»
* فصل دوم: «قبر؛ سؤال‌ها و عذاب‌های آن»
  مقدمه
  سؤال قبر
  عذاب قبر
  نتیجه
* فصل سوم: «مکان برزخ»
  مقدمه
  وجود برزخ در عالم دنیا
  وجود برزخ در باطن عالم دنیا
  جایگاه ارواح در عالم برزخ
  نتیجه
* فصل چهارم: «بدن برزخی»
  مقدمه
  اقوال دانشمندان در مورد بدن برزخی
  بدن برزخی در روایات
  بدن برزخی همراه انسان در دنیا
  نتیجه
* فصل پنجم: «عمومیت برزخ برای همه انسان‌ها»
  مقدمه
  اختصاص برزخ به مؤمن و کافر خالص
  همگانی بودن عالم برزخ
  نتیجه
* فصل ششم: «ارتباط و آگاهی برزخیان از همدیگر و از دنیا»
  مقدمه
  ارتباط بو آگاهی برزخیان و دنیویان از همدیگر
  ارتباط و آگاهی برزخیان از همدیگر
  نتیجه
* فصل هفتم: «تصرف برزخیان در عالم دنیا»
  مقدمه
  تصرفات برزخیان
  نتیجه
* فصل هشتم: «تکامل برزخی»
  مقدمه
  تکامل در اصطلاح
  تکامل در برزخ
  اقسام تکامل در عالم برزخ
  محدوده تکامل در برزخ
  اسباب و عوامل تکامل در عالم برزخ
  نتیجه.

نوشتن دیدگاه