چکیده:

 حجر بن عدی، از افراد سرشناس کوفه و از برجسته‌ترین رهبران شیعی بود که دو سال قبل از رحلت پیامبر (ص)، اسلام پذیرفت. در خلافت ابوبکر و عمر، حجر در فتوحات شرکت کرد و نقش مهمی را در این جنگ‌ها ایفا کرد چنانچه مرج‌ عذراء را که بعدها آرامگاهش شد، در هنگام فتح دمشق، فتح کرد. حجر در عصر خلافت عثمان، به دلیل شیوه‌ی حکومتی وی و والیانش در گروه معترضین نسبت به حکومت بود و تا جایی به انتقاد و سرزنش خلیفه پرداخت که به شام تبعید شد. در عهد خلافت امام علی (ع)، حجر موقعیت والایی یافت و نقش مؤثری در حکومت آن حضرت داشت به‌طوری‌که در تمامی جنگ‌ها در کنار امام شمشیر زد. با پیش آمدن ماجرای صلح امام حسن (ع) و قدرت‌گیری معاویه، گرچه حجر معترض به صلح و خواهان بازگشت به جنگ و درگیری با اهل شام بود، سرانجام با پیروی از امام با معاویه بیعت کرد؛ اما کوفه پس از آن همچنان ناآرام بود و حجر آشکارا به اعتراض بر ضد معاویه برمی‌خاست و مخالفت خود را با حکمرانی او اظهار می‌کرد تا ‌اینکه در زمان والی‌گری زیاد بن ابیه بر کوفه، در سال پنجاه و یک هجری، حجر و چند تن دیگر که با وی هم‌عقیده و هم‌فکر بودند به مرگ محکوم شدند. گرچه نوع حکومتگری معاویه و اوضاع سیاسی و اقتصادی جامعه‌ی کوفه مهم‌ترین دلیل حرکت حجر بود، اما او همچنان بر بیعتش با معاویه پایدار بود و هیچ ‌وقت عِدّه و عُده‌ای تشکیل نداد تا دست به قیام مسلحانه بزند و تنها به اعتراض و انتقاد برمی‌خاست.

نوشتن دیدگاه