چکیده:
اهلبیت عصمت و طهارت از جایگاه عظیمی در نزد شاعران شیعی برخوردارند. این شاعران از طریق مدح و مرثیه اهلبیت (ع)، علاوه بر زنده نگاه داشتن یاد ایشان، دَیْن خود را در حفاظت از کیان تشیع ایفا کردهاند. گاه در این راه نیز تا سر حد قتل رسیدند. پرداختن به مناقب اهلبیت (ع) بهطور عموم و واقعهی عاشورا بهطور خصوص دستمایهی شاعران بسیاری گردید و قصائد فراوانی دربارهی آن سروده شد. سید حیدر حلی و محتشم کاشانی دو تن از شاعران بزرگ شیعی به شمار میآیند. شاعر نخست، عربی زبان و متعلق به قرن سیزده؛ و شاعر دوم، شاعری پارسیزبان و متعلق به قرن دهم هجری است. یکی در محیطی کاملاً عربی و دیگری در دامان فرهنگ ایرانی- اسلامی رشد یافتهاند که در این زمینه اشعار قابل ملاحظهای دارند. با توجه به جایگاه والای اهلالبیت نزد خدا که مبتنی بر قرآن کتب حدیث و تاریخ بوده، نشان از برجسته بودن این موضوع در اشعار این دو شاعر میباشد. آنان این مقوله را بهگونهای زیبا و اعجازآفرین و در نهایت تعابیر بلاغی و ادبی در شعر خود بکار گرفتند. بررسی این اشعار از لحاظ ادبیات تطبیقی با اهمیت است. این دو شاعر در اشعار مربوط به اهلبیت (ع) در زمینه پیامبر|، امام علی (ع)، حضرت فاطمه زهرا (ع)، امام حسین (ع) و امام سجاد (ع) اشعار مشترکی دارند که از طرفی بیانگر حقانیت، عظمت و نورانیت اهلبیت (ع) را میرساند و از طرف دیگر شناخت این دو شاعر را نسبت به این جایگاه بیان کرده که صفا و پاکی باطن بستر آن بوده و مرز مکان و زمان را نمیشناسد.
کلیدواژهها:ادبیات متعهد اهلبیت (ع)، ادبیات تطبیقی، محتشم کاشانی، سید حیدر حلی.