چکیده:

 تاریخ اسلام با پیامبر و صحابه‌ی پیامبر (ص) شناخته شده است زیرا صحابه در فراز و نشیب حوادث 23 ساله‌ی عصر رسالت، پیامبر (ص) را همراهی کردند. در همین راستا، مسئله عدالت صحابه همواره برای مسلمانان مهم بوده است؛ آیا عملکرد و اندیشه‌های صحابه پیش از اسلام، در عصر پیامبر و پس از پیامبر، از یکدیگر متفاوت است؟ هدف این تحقیق بیان دیدگاه‌ها و نظرات اهل سنت و شیعه درباره عدالت صحابه و نقد و بررسی آن با روش تحقیقی ـ پژوهشی و کتابخانه‌ای می‌باشد. علمای اهل سنت همه صحابه را عادل می‌دانند، اما این امر با عملکرد برخی از صحابه ناسازگار است؛ چون در میان آن‌ها برخی از منافقان، مرتدان و افراد ضعیف الایمان وجود دارد که آیات قرآن کریم و بیانات پیامبر اسلام (ص) به آن اشاره نموده است. به همین دلیل علمای شیعه، صحابه را بر اساس عملکردشان به چهار گروه مطهر و معصوم، مطیع و مجاهد، فاسق و منافق تقسیم کرده‌اند. بدیهی است که در این میان، فقط گروه اول و دوم شایسته‌ی احترام و ستایش می‌باشند. این افراد شامل اهل‌بیت (ع) و نیز مؤمنان و جهادگران راه خدا می‌شود. گروه سوم، شامل افرادی است که در طول زندگی خود، مرتکب اعمال ناشایستی مانند زنا، چشم‌چرانی هنگام خواندن نماز، شرب خمر و قتل نفس شده‌اند. قرآن کریم نیز از این افراد یاد کرده و عمل آن‌ها را مذمت نموده است. مصادیق این گروه، با استناد به آیه‌ی «إنّ أکرَمَکم عِندَاللهِ أتقاکم» می بایست مورد انتقاد و بی‌مهری قرار بگیرند؛ و اما گروه چهارم، شامل افراد منافق می‌شود که در ظاهر خود را مسلمان می‌شمردند ولی در دل ایمان واقعی به اسلام نداشتند؛ این گروه بر اساس آیات الهی، مستحق لعن و نفرین هستند. نتیجه‌ی تحقیق آن است که همه‌ی مسلمانان به عدالت تمام صحابه اعتقاد ندارند زیرا عملکرد برخی از صحابه، در مواردی برخلاف سیره‌ی پیامبر (ص) و یاران پاک او بوده است.

کلیدواژه‌ها:صحابه، قرآن، حدیث، عدالت، تاریخ اسلام، شیعه، سنی.

نوشتن دیدگاه