چکیده:

 بر اساس آنچه از آیات قرآن کریم استفاده می‌شود، پیامبر گرامی اسلام (ص) و اهل‌بیت آن حضرت، اسوه و الگوی جامعه بشری بوده و رهبری و حاکمیت بر جامعه نیز فقط از آن رسول خدا (ص) و اهل‌بیت (ع) می‌باشد. اگرچه در عمل، به‌جز پیامبر اکرم (ص) و تعداد اندکی از اهل‌بیت (ع) به حکومت نرسیدند، ولی شیوه برخورد آن حضرات، چه به‌عنوان حاکم و چه به‌عنوان راهنما و هادیان حاکمان وقت، می‌تواند جزئی از سیره حکومتی اهل‌بیت (ع) در برخورد با ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی تلقی ‌شود. در این زمینه، بررسی سیره نبی اکرم (ص) و اهل‌بیت ایشان این نتیجه را به دست می‌دهد که به‌طور کلی برخورد اهل‌بیت (ع) با ناهنجاری‌های فرهنگی، یعنی ناهنجاری‌های فکری، اعتقادی، اخلاقی و حقوقی، مشتمل بر ارشاد، راهنمایی و مدارا بوده است. البته در مواردی که اصول و ضروریات دین مورد هجمه و تهدید واقع شده، برخورد آن حضرات همراه با قاطعیت بوده و بدون اغماض حدود الهی را اجرا می‌کردند؛ اما در بعد ناهنجاری‌های اقتصادی که در سه محور اصلی مالکیت خصوصی، مالکیت دولتی و مالکیت عمومی مطرح می‌باشد، برخورد اهل‌بیت (ع) در برابر تجاوز به حقوق دیگران و کسب درآمدهای نامشروع، چه در بعد مالکیت خصوصی و چه در بعد مالکیت عمومی، ابتدا راهنمایی و هشدار بوده و در صورت بی‌اعتنایی برخورد بسیار شدید داشته‌اند؛ اما در ارتباط با زیاده‌خواهی برخی از افراد و گروه‌ها، از‌جمله خویشاوندان و همچنین در مقابل خیانت کارگزاران به اموال بیت‌المال، به‌هیچ‌ وجه کوتاه نیامده و در برخی از موارد چنین افرادی را به سخت‌ترین مجازات محکوم کرده‌اند. همچنین شیوه برخورد اهل‌بیت (ع) با ناهنجاری‌های سیاسی و نیز با گروه‌های مخالف سیاسی، ابتدا دعوت به اسلام و پیروی از قرآن و سیره نبوی و ارشاد و اندرز و مدارا بوده است؛ اما در صورت لجاجت و عناد و اقدام بر علیه دین اسلام، برخورد قاطعانه داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها:اهل‌بیت (ع)، سیاست، حکومت، سیره، ناهنجاری اجتماعی، ناهنجاری فردی.

نوشتن دیدگاه