چکیده:

 پژوهش حاضر در پی آن است که سیر تحولات فرقه نوربخشیه را از زمان ورود به کشمیر و بلتستان تا پایان قرن بیستم مورد بررسی قرار دهد. نوربخشیه نام یکی از فرقه‌های تصوف، با گرایش به تعلیمات و معارف تشیع می‌باشد که از قرن نهم هجری به بعد توسط سید محمد، معروف به نوربخش، به وجود آمد. زادگاه اصلی و پیدایش نوربخشیه، کشور ایران بوده است، اما پس از مدتی به‌وسیله پادشاه وقت میرزا شارخ از هم پاشید. سپس در سال 902 هجری، به‌وسیله‌ی میر شمس‌الدین عراقی و مبلغان نوربخشی، در کشمیر و در سال 911 هجری در بلتستان پاکستان راه یافت. میر شمس‌الدین به کمک قاسم فیض بخش، فرزند سید محمد نوربخش، در کشمیر تلاش بسیاری کردند، به‌طوری‌که در این منطقه، تمام بت‌خانه‌ها نابود گردیده و به-جای آن‌ها مساجد و خانقاه‌ها ساخته شد و به میر شمس‌الدین لقب بت‌شکن عراقی را اعطا کردند. بلتستان منطقه‌ای کوهستانی واقع در شمال پاکستان است که در حال حاضر، نود درصد مردم آن شیعه امامیه، شش درصد نوربخشیه، سه درصد اهل سنت و یک درصد اسماعیلیه می‌باشند. سید محمد نوربخش مؤسس و رهبر فرقه نوربخشیه، کتاب‌های متعددی در عرفان و کلام و فقه نوشته که مهم‌ترین آن‌ها کتاب فقه الاحوط، الاعتقادیه در کلام، انسان نامه و کشف الحقیقه می‌باشد. نوربخشی‌ها بر طبق فتاوای سید محمد نوربخش در کتاب فقه الاحوط عمل می‌کنند. این فقه، حالتی راکد دارد و در برخی جزئیات موافق تشیع و در برخی موافق تسنن می‌باشد. در سال 1957 میلادی اختلافاتی میان نوربخشی‌ها درگرفت که آن‌ها را به سه دسته نوربخشیه صوفیه امامیه، نوربخشیه صوفیه و صوفیه همدانیه تقسیم کرد. بر اثر عوامل متعدد ازجمله اتهامات نابجا و مخالفت‌های اهل تسنن با فرقه نوربخشیه و صدور فتاوای کفرآمیز علیه نوربخشی‌ها، نوربخشی‌ها قتل‌عام شدند و فرقه نوربخشیه در کشمیر از بین رفت. این فرقه اکنون در منطقه خپلو و برخی محله‌های بلتستان تحرکاتی دارند.

 کلیدواژه‌ها:نوربخشیه، کشمیر، بلتستان، سید محمد نوربخش، صوفیه نوربخشیه.

نوشتن دیدگاه