چکیده:

 رسول خدا (ص) در جامعه‌ای به رسالت مبعوث شد که باورها و ارزش‌های مخالف عقل و فطرت و برگرفته از جهل بر آن حاکم بود. قریش با استفاده از این باورها و ارزش‌ها مرجعیت جامعه را از آن خودکرده بود. قریش با معیار قرار دادن دو ارزش حسب و نسب و ثروت نظام اجتماعی دور از عدالتی را اداره می‌کرد. رسول خدا (ص) مأموریت یافتند تا باورها و ارزش‌های جاهلی را اصلاح کند و نوع اسلامی آن را جایگزین نماید. این امر با ایستادگی قریش که در حال از دست دادن قدرت و مرجعیت خود بود مواجه شد. سرانجام اقدامات رسول خدا (ص) با بهره‌گیری از دو ابزار قرآن و سیرت نیکو مؤثر افتاد و قریش تسلیم شد و اسلام را در ظاهر پذیرفت. این تسلیم قریش نوید بخش فروپاشی نظام باورها و ارزش‌های جاهلی بود. لیکن پس از رحلت رسول خدا (ص) برخی باورها و ارزش‌های جاهلی رنگ اسلامی گرفته و احیا شدند. به دنبال آن گروه قریش که از این پس جناح قدرت‌طلب آن بنی‌امیه بود، فعالیت خود را برای رسیدن به مرجعیت آغاز کرد و طولی نکشید که قدرت را از آن خود نمود. سؤال اصلی این پژوهش این است که چرا برخی باورها و ارزش‌های جاهلی پس از مدتی در جامعه مطرح شده و زمینه احیای مرجعیت قریش را فراهم آوردند؟ در پاسخ به این سؤال چارچوب مفهومی جامعه‌شناسانه مورد نظر قرار گرفت. بر این اساس داده‌های تاریخی سه دوره تاریخی پیش از اسلام، عصر رسول خدا (ص) سه دهه پس از رحلت ایشان مورد واکاوی قرار گرفت. نتیجه به دست آمده این بود که قرار گرفتن حکومت در دست افرادی ناشایست مغرض، وجود رسوبات باورها و ارزش‌های جاهلی در جامعه، عناصر تحول نپذیرفته فرصت‌طلب همراه با اشتغال مسلمانان به فتوح زمینه بازگشت برخی از باورها و ارزش‌های جاهلی فراهم کرد و به‌قرار گرفتن قدرت درد است گروه مرجع پیش از اسلام انجامید.

کلیدواژه‌ها:

گروه مرجع، باور، ارزش‌های اجتماعی، قریش، رسول خدا (ص)، سه ده اول پی از رحلت رسول خدا (ص).

فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «گروه مرجع، باورها و ارزش‌های اجتماعی»
* گروه مرجع
* باور
* ارزش‌های اجتماعی
* کلام پایانی
* کلامی درباره دوره جاهلی
فصل دوم: «قریش، باورهای جاهلی و ارزش‌های جاهلی»
* گروه قریش
* باورهای قریش
* ارزش‌های قریش
فصل سوم: «عصر رسول خدا (ص)»
* تشکیل گروه اسلام
* باورهای اسلامی
* ارزش‌های اجتماعی اسلام
فصل چهارم: «بازگشت گروه مرجع پیشین به قدرت و احیای باورها و ارزش‌های جاهلی متناسب با وضع حاضر»
* بازگشت گروه مرجع پيشين به قدرت
* مسئله باورها
* احيای ارزش‌های جاهلي
فصل پنجم: «شیوه‌های تغییر ارزش‌ها، علل موفقیت در تغییر ارزش‌ها، مخالفین؛ انگیزه مخالفت، شیوه برخورد یا برخورد با آن‌ها»
* شیوه‌های تغییر ارزش‌ها
* علل موفقیت در تغییر ارزش‌ها
* مخالفان تغییر
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه