چکیده:

 چکیده پایان‌نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش‌های اجرا و نتایج به‌دست‌آمده): فقه سیاسی شیعه به موضوعات و مسائل مختلف و متعددی می‌پردازد. یکی از این موضوعات و مسائل، موضع فقه سیاسی شیعه در باب دولت و نظریه‌پردازی دراین‌ ارتباط است. نظریه‌های دولت در فقه سیاسی شیعه به لحاظ تاریخی در ایران، با ظهور دولت صفوی آغاز می‌شود. از عصر صفوی تا حال حاضر، مقاطع، دوره‌ها و نظریه‌های مختلفی در خصوص دولت مطرح‌ شده است. در رساله حاضر به‌طور مشخص به سه نظریه «سلطنت مشروعه»، «سلطنت مشروطه» و «ولایت مطلقه فقیه» در گستره و بازه زمانی مشروطه تا جمهوری اسلامی پرداخته‌ شده است. پرسش محوری و کلیدی پژوهش آن است که چگونه می‌توان تحول معنایی نظریه‌های سه‌گانه ذکرشده را تحلیل و تفهم کرد؟ در پاسخ چنین گزاره و فرضیه‌ای طرح‌ شده است که نظریه‌های دولت در فقه شیعه، تحت تأثیر زمینه‌ها و بسترهای متعدد زبانی، معرفتی و محیطی و اجتماعی _ سیاسی، تولید شده و تحول می‌یابد. به‌منظور فهم و رمزگشایی از ایده مطرح‌ شده، الگو و چارچوبی روش‌شناختی پیشنهاد شده است. این الگو که مبتنی بر «کثرت‌گرایی روش‌شناختی» است با تأکید بر بحث «زمینه گرایی» از چهار زمینه زبانی و معرفتی، اجتماعی و محیطی، گفتمانی و قدرت بحث می‌کند. برمبنای الگوی پیشنهادی، هر نظریه‌ای و در اینجا نظریه‌های دولت شیعی از دیالکتیک و تعامل میان نظریه‌پردازان و زمینه‌های چهارگانه (با تأکید بر نقش پررنگ و اساسی زمینه) تولید می‌شود. در فصل دوم به‌طور مبسوط از بسترهای شکل‌دهنده به نظریه‌ها بحث شده است. نظریه سلطنت مشروعه در ارتباط باسنت اخباری گری، نظریه سلطنت شیعی و اصطلاحات مدرن اجتماعی و محیطی عصر قاجار شکل‌گرفته است. سلطنت مشروطه باسنت اصولی گری، خردگرایی و عقل‌گرایی، تحولات مشروطه‌خواهی و تجددخواهی در ایران و جهان اسلام معنا می‌شود؛ و نهایتاً سنت عرفانی، فلسفی و فقهیِ مأخوذ از دیدگاه‌های ابن عربی، ملاصدرا و نظریه ولایت عامه فقیه، در کنار شبه مدرنیسم پهلوی و گفتمان‌های مذهبی و غیرمذهبی عصر پهلوی، بسترها و زمینه‌های ولایت مطلقه فقیه را شکل می‌دهد. در فصل نهایی رساله به فضای معنایی مختصات و ویژگی‌های نظریات سه‌گانه با تأکید بر نسبت این نظریه‌ها با بحث سنت و مدرنیته توجه شده است.

 مقالات مرتبط:

رابطه معنا و زمینه در فهم نظریه‌های سلطنت مشروطه و مشروعه، علی‌اکبر امینی، احسان شاکری خوئی، مطالعات سیاسی، بهار 1391، شماره 15، (22 صفحه، از 25 تا 46)، (علمی _ پژوهشی).
فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه شامل پنج فصل می‌باشد.
فصل اول: «کلیات طرح»
* بیان مسئله
* هدف‌های پژوهش
* اهميت موضوع پژوهش
* سؤال اصلي
* سؤالات فرعي
* فرضیه
* متغیرها
* روش پژوهش
فصل دوم: «روش‌شناسی»
فصل سوم: «کلیات و زمینه‌های تاریخی نظریات سه‌گانه دولت شیعی»
فصل چهارم: «زمینه‌ها و بسترهای شکل‌گیری نظریه‌های دولت در شیعه (مشروطه تا جمهوری اسلامی)»
* گفتار اول: بسترها و زمینه‌های نظریه سلطنت مشروعه
* گفتار دوم: بسترها و زمینه‌های نظریه سلطنت مشروطه
* گفتار سوم: زمینه‌های شکل‌گیری نظریه ولایت مطلقه فقیه
فصل پنجم: «فضای معنایی نظرات سه‌گانه»
* گفتار اول: فضای معنایی نظریه سلطنت مشروعه
* گفتار دوم: فضای معنایی نظریه سلطنت مشروطه
* گفتار سوم: فضای معنایی نظریه ولایت مطلقه فقیه
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه