چکیده:

 قرآن کریم و احادیث معصومان (ع) شخصیت کم‌نظیر حضرت ابراهیم خلیل (ع)، با زندگی پرفراز و نشیبش را به‌عنوان اسوه و الگو برجسته ساخته است. از این‌رو ما با برشی در زندگی و ابعاد شخصیتی آن پیشوای بزرگ آسمانی، شیوه‌های رویارویی آن حضرت با مخالفان و طاغوتیان را به‌طور ویژه موضوع اصلی این پژوهش قرار دادیم و با تکیه بر منابع حدیثی و تاریخی و تفسیری در پی به دست آوردن صحنه‌های بدیع و درس‌آموز و الگویی برخورد و کشمکش آن حضرت با مخالفان و منحرفان و شیوه‌های رویارویی وی با آنان برآمدیم و بر اساس نتایج حاصله در این پژوهش شیوه مبارزه حضرت ابراهیم (ع) به دو گونه گفتاری و رفتاری قابل‌تقسیم است که در شیوه گفتاری از جهات مختلف شامل نوع بیان که به سه گونه برهان جدال احسن، موعظه و از جهت مخاطب که افراد، خانواده، عموم و طوایف خاص را تشکیل می‌داد و از جهت محتوا که محتوای کلام ایشان بیم و انذار، ترغیب و تشویق، دعا و نفرین، برائت و از جهت کیفیت بیان نرم‌گویی، صلابت در گفتار، رعایت ادب، قیاس کردن، طرح سؤال و...را به کار می‌گرفتند و شیوه‌های رفتاری همچون ترویج عملی خداپرستی صحیح، تهذیب نفس و ستیز با شیطان، تربیت عملی افراد جامعه (خانواده و عموم)، امر به معروف و نهی از منکر که به چند صورت از جمله (بت‌شکنی، جهاد، هجرت و ...) مورد بررسی قرار گرفت و در پایان آموزه‌های به دست آمده از شیوه مبارزه حضرت ابراهیم (ع) به سه گونه تقسیم شده است که در حوزه اعتقادی مباحثی چون توحید و یکتاپرستی، اعتقاد به معاد و ... و در حوزه اخلاقی مباحثی چون توکل بر خدا، استقامت و بردباری و ... و در حوزه رفتاری مباحثی چون اهتمام به اقامه نماز، رفق و مدارا و ... و تحلیل هر یک از آن‌ها در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است و نتایج حاصله، طیف وسیعی از روش‌ها و منش‌های حضرت ابراهیم (ع) در روبرو شدن با مشرکان و دیگر منحرفان سرکش است که هر یک در عصر حاضر و در جایگاه خود آموزنده و شایسته بهره‌گیری است.

کلیدواژه‌ها:حضرت ابراهیم (ع)، شیوه‌های رویارویی، جهاد آزادی‌بخش، احتجاج، مشرکان، خورشیدپرستان، ماه‌پرستان، تفسیر موضوعی.

 فصول پایان‌نامه:

این پژوهش در چهار بخش نگارش شده است:
بخش اول: «کلیات، مفاهیم و مبانی»
* فصل اول: شناسه پژوهش
* فصل دوم: مفاهیم و مبانی بحث
بخش دوم: «شیوه‌های گفتاری»
* از جهت نوع بیان
* از جهت مخاطب
* از جهت محتوا
* از جهت کیفیت بیان
بخش سوم: «شیوه‌های رفتاری»
* ترویج عمل خداپرستی صحیح
* تهذیب نفس و ستیز با شیطان
* تربیت عملی افراد جامعه
* امر به معروف و نهی از منکر
بخش چهارم: «درس‌های رویارویی حضرت ابراهیم (ع) با مخالفان»
* فصل اول: آموزه‌های اعتقادی
* فصل دوم: آموزه‌های اخلاقی
* فصل سوم: آموزه‌های رفتاری
سخن پایانی.

نوشتن دیدگاه