چکیده:
پیامبر اکرم (ص) اولین مفسر قرآن بودند بعد از ایشان صحابهی آن حضرت به تفسیر قرآن پرداختند که با محوریت هریک از صحابه برجسته حضرت در شهرهای مختلف جلسات تفسیر برگزار شد و منجر به شکلگیری مدارس یا مکاتب تفسیری شد. از جمله این مدارس، مدرسهی ابن عباس در مکه، ابی بن کعب در مدینه و ابوموسی اشعری در بصره است. ابن مسعود، بهعنوان معلم قرآن در زمان عمر به کوفه فرستاده شد؛ وی جلساتی مبنی بر آموزش قرآن و قرائت آن در کوفه برگزار میکرد با تلاشهای وی، قرائتش در این شهر شهرت یافت و مشهورترین قاریان کوفه به دست وی تربیت یافتند. این روند آشنایی با آیات قرآن همچنان ادامه داشت تا در 36 ه.ق با حضور امام علی (ع) و صحابهای که همراه ایشان به کوفه آمدند و با جلسات متعددی که در تفسیر قرآن برگزار کردند شهر کوفه تحول علمی یافت. این فعالیتهای تفسیری با حضور امام علی (ع) آغاز و به دست دیگر ائمه و شاگردانشان دنبال شد بهطوریکه در عصر امام صادق (ع) به اوج شکوفایی خود رسید و بیشترین مفسران تابعی از کوفه برخاستند. مهمترین ویژگیهای مکتب تفسیری کوفه: حضور ائمه (ع) و صحابه، پرورش مفسران برجسته و خاندانهای حدیثی به دست ایشان و شکلگیری آثار مکتوب حدیثی و تفسیری است که زمینهی رونق تفسیر در این شهر شد. مفسران کوفه در این دوره با گرایشهای مختلف ادبی، فقهی، کلامی، رویکرد روایی و نیز اجتهادی تفاسیری را پدید آوردند.