چکیده:

 آئین‌ها و مراسم شیعی جزئی از آداب و رسوم اجتماعی شیعیان در جوامع اسلامی محسوب می‌شود که سرچشمه آن به عصر امامان شیعه بازمی‌گردد. این آئین‌ها در طول تاریخ تحت تأثیر شرایط مختلف، دچار دگرگونی شده و به‌صورت های مختلف برگزار شده‌اند. دوران آل‌بویه و صفویه ازجمله دوران‌هایی است که در طول تاریخ شیعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اهمیت در برگزاری آئین‌ها و مراسم نیز متجلی است. برگزاری مراسم در هر یک از این دوره‌ها با توجه به شرایط سیاسی آن‌ها طراحی می‌شد. تفاوت در نوع و شکل آن است. مطالعات حاکی از این است که در دوره آل‌بویه با توجه به اقلیت شیعیان در مقابل اکثریت اهل تسنن و هم‌چنین وجود خلفای عباسی، برگزاری مراسم به‌صورت محدود و مختصر بوده است. حتی گاه مصالح سیاسی ایجاب می‌کرد که برای حفظ آرامش و امنیت جامعه ممنوعیت اجرای مراسم بر آنان تحمیل شود. این در حالی است که گاه از آن برای مشروعیت خود در برابر خلیفه عباسی بهره می‌گرفتتد. در مورد برگزاری مراسم در دوره صفوی نیز با توجه به رسمیت تشیع در این دوره ورقابت با عثمانیان سنی مذهب، برگزاری مراسم رنگ سیاسی می‌گیرد واحتمالا ًاز آن به‌عنوان ابزار و اهرمی در خور توجه برای این رقابت استفاده می‌شد، به‌گونه‌ای که مراسم در چنین فضایی به‌صورت پررنگ‌تر و وسیع‌تر نمایان گردید و با تغییرات و تحولات مختلفی همراه بود. این تغییرات، ناشی از اوضاع سیاسی و شرایط مساعد زمان صفوی است که شیعه در امنیت بوده و به برگزاری مراسم پرداخته است و همین شرایط سیاسی مطلوب، باعث رونق، گسترش و فراوانی اجرای آن شده است.

کلیدواژه‌ها:شیعیان اثنی عشری، عاشورا، زیارت، غدیر، انتظار، عضدالدوله دیلمی، شاه‌عباس اول صفوی.

فصول پایان‌نامه:

 این پایان‌نامه شامل چهار فصل می‌باشد:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «آئین‌ها و مراسم شیعی در دوره آل‌بویه»
فصل سوم: «آئین‌ها و مراسم شیعی در دوره صفوی»
فصل چهارم: «بررسی مقایسه‌ای آئین‌ها و مراسم شیعی در زمان عضد الدوله بویهی و شاه‌عباس اول»

نوشتن دیدگاه