چکیده:
مناطق شمالی ایران ازجمله جرجان و استرآباد از زمان خلیفه دوم مورد هجمه اعراب بود. در زمان عباسیان مرکزی امن برای سادات علوی در برابر فشار خلفای بنی‌عباس شد و آرام آرام تأثیرات این حضور در مناطق و سرزمینهای مجاور باعث آشنایی بیشتر و گرایش مردم شمال به تفکر شیعی گردید. سیر تطور تاریخ تشیع در جرجان و استرآباد از قرن سوم به بعد آشکارتر شد و علی‌رغم اینکه بخش زیادی از ساکنان این نواحی سنی مذهب بودند، اما تشیع به‌مرور در این مناطق فزونی یافت. فضاي عمومي و حكومت‌هاي مختلف بر گسترش و يا محدود شدن تشيع در مناطق شمالي و سرزمين استرآباد و جرجان تأثیرات مستقيم داشته است؛ اما در تمام اين ايام مي‌توان نشانه‌هاي آشكار شيعه‌گري را در اين مناطق يافت و حضور شیعیان نيز باعث شد مشاهیر زیادی از شیعه در فاصله زمانی تحقیق در این منطقه نشو و نمو پیدا کنند؛ و آثاری از فعالیتهای فرهنگی و مذهبی تشیع در آن زمان به وجود آمد كه برخي از آن‌ها هنوز هم در این سرزمین وجود دارد.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات تحقیق»
* بیان مسئله
* اهداف تحقیق
* طرح سؤال
* فرضیات تحقیق
* پیشینه ادبیات تحقیق
* روش تحقیق
فصل دوم: «جغرافیای تاریخی جرجان و استرآباد و پیشینه تشیع در این مناطق»
* جغرافیای تاریخی و پیشینه شهر جرجان
* پیشینه تاریخی استرآباد
* پیشینه تشیع در جرجان و استرآباد
فصل سوم: «وضعیت تشیع در جرجان و استرآباد از ابتدای سلجوقیان تا ابتدای صفویه»
* عصر سلجوقیان
* عصر خوارزمشاهیان
* عصر ایلخانان
* عصر تیموریان و ترکمانان
فصل چهارم: «تأثیرات فرهنگی اجتماعی و سیاسی تشیع در جرجان و استرآباد»
* اندیشمندان شیعه
* نهضت‌های فکری و سیاسی شیعه
* آثار فرهنگی به‌جامانده در اماکن مقدسه شیعه
* سنگ مزارهای تاریخی شیعه
* وقف‌نامه‌ها
فصل پنجم: «نتیجه‌گیری و پیشنهاد»
* نتیجه‌گیری.
