چکیده:
کمال‌گرایی دیدگاهی است که در قلمروهای متفاوت اخلاق، سیاست، روان‌شناسی مورد توجه قرار گرفته است. کمال‌گراها در حوزه اخلاق می‌کوشند، با توجه به خصوصیات و ذات انسانی، ادعائی در اخلاق مطرح سازند تا بر اساس آن درستی و نادرستی، افعال، اشخاص، شرایط و ... را ارزیابی نمایند. «کمال‌گراهای وسیع» به برخی صفات و «کمال‌گراهای محدود» به رشد تمام صفات محوری و ذاتی انسان توجه دارند. ابن رساله به بررسی دیدگاه «هرکا» به‌عنوان یک کمال‌گرائی محدود می‌پردازد. هرکا مدعی است که نظریه وی نظریه‌ای در باب زندگیِ خوب است. ادعای مذکور، دیدگاه او را با دو پرسش مواجه می‌کند؛ 1. آیا دیدگاه هرکا نظریه‌ای اخلاقی است؟ 2. آیا دیدگاه هرکا نظریه‌ای متمایز از سایر نظریه‌های اخلاقی است. پاسخ این دو پرسش در دو بخش این تحقیق ارائه شده است، برای پاسخ به پرسش نخست در بخش اول اقسام نظریه‌های اخلاقی، ساختار، نظریه‌های اخلاقی و چگونگی توجیه را فراهم آوردیم تا جایگاه دیدگاه هرکا در میان نظریات اخلاقی مشخص شود. بخش دوم رساله به تقریر نظریه هرکا با روشی تحلیلی، اختصاص یافته است. هرکا با اصل قرار دادنِ کمال ذات انسان، دیدگاه خاص خود را در نظریه اخلاقی مطرح می‌کند، از نظر وی یک تعریف مناسب از ذات انسانی در رسیدن به دیدگاه اخلاقی منسجم و جذاب کمک می‌کند. ذات انسان مجموعه صفات ذاتی است که انسان به‌عنوان موجود زنده دارد، این صفات ذاتی بنابر تقریر ارسطو صفات بدنی، عقل نظری و عقل عملی‌اند. هرکا با این مبنا نظریه خود را در ساختاری حداکثری، نتیجه‌گرا و بی‌طرف ارائه می‌کند. از نظر وی یک زندگی خوب، زندگی‌ای است که آدمی همواره در اندیشه کمال خود و دیگران باشد. توجه به دیگران زندگی اخلاقی را با خیراندیشی همراه می‌کند. در زندگی خوب همه صفات به نحو متعادلانه و در کل زندگی رشد یافته است. در واپسین بخش این تحقیق بار دیگر با توجه به مباحث بخش اول، نظریه هرکا از جهت ساختار و توجیه بررسی و نقد می‌شود. شاید مهم‌ترین نقدی که می‌توان بر نظریه هرکا وارد کرد، تبیین و مقصود وی از جذابیت شهود کمال ذات انسان است. وی تبیین نمی‌کند که چرا کمال برای همگان جذاب است و اساساً جذابیت و شهود به چه معناست و هم‌چنین شیوه و نوع استدلال بر دعاوی وی مبهم است، گرچه بر اساس برخی از تصریحات وی، شیوه استدلال وی را به انسجام رالزی تحلیل بردیم؛ اما مشخص نیست که وی بر کدام تقریر و تفسیر از انسجام رالزی تأکید دارد و در آخر به نظر می‌رسد که در تبیین وی از ماهیت انسان نوعی کاستی از جهت عدم توجه به رابطه صفات با هم و عدم لحاظ قوه تخیل است که از سوی شارحین مسلمان ارسطو بر آن تأکید شده است. شاید بتوان با ترکیب و تطبیق دیدگاه وی با آراء با فیلسوفان مسلمان به دیدگاه منسجم‌تری دست یافت.
فصول پایان‌نامه:
این رساله در سه بخش ارائه شده است:
بخش اول: «نظریات اخلاقی»
* فصل اول: بررسی نظریات اخلاقی
نظریه اخلاقی «moral theory»
نظریه اخلاق هنجاری
ساختار نظریه اخلاقی با رویکرد عام‌گرایی قانون‌گرایی
* فصل دوم: توجیه نظریات اخلاقی
مفهوم توجیه
توجیه در فلسفه اخلاق
اقسام توجیه
بخش دوم: «تقریر نظریه کمال‌گرایی هرکا»
* فصل اول: بررسی نظریات اخلاقی کمال‌گرا در نگرش هرکا
نظریه اخلاقی کمال‌گرایی
ملاک نظریه مناسب در کمال‌گرایی هرکا
قلمرو کمال‌گرایی اخلاقی
تمایز میان کمال‌گراهای محدود (عین گرا)
* فصل دوم: تقریر نظریه کمال‌گرایی هرکایی در چشم‌اندازی ارسطویی
نظریه ارسطویی در باب ماهیت انسان
ساختار نظریه اخلاقی کمال‌گرایی هرکایی
زندگی خوب در نظریه کمال‌گرایی اخلاقی
بخش سوم: «بررسی و نقد نظریه هرکا»
* بررسی نظریه کمال‌گرایی
* سطوح نظریه هرکا
* نقد نظریه هرکا.
