چکیده:
سرزمین شام یکی از مناطقی بود که شاهد وجود مجموعههای مردمی شیعه و گاه ظهور حکومتهای محلی و منطقهای شیعهمذهب بود. ازجمله مناطق شیعهنشین سرزمین شام، شهر حلب بود که به مهمترین مرکز سکونت شیعیان تبدیلشده بود. شواهد زیادی وجود دارد که اکثریت مردمان حلب تا زمان ایوبیها بر مذهب تشیع امامی بودند. گسترش تشیع در این شهر بستگی زیادی به حکومتهای حمدانیان و مرداسیان داشت. در مورد اوضاع فرهنگی و اجتماعی شیعیان سرزمین شام و بخصوص شهر حلب که علیرغم دوری آن از شهرهای شیعهمذهب همچون بغداد، قم و ری، از مناطق مهم شیعهنشین در قرون 4 و 5 هجری بوده اطلاعات چندانی در دست نیست، این در حالی است که شهر حلب، زمانی، پذیرای شاعران، عالمان و نیز غازیان فراوانی از نقاط مختلف سرزمینهای اسلامی بود که هر یک در حیات فرهنگی و اجتماعی اقوام این منطقه و ازجمله شیعیان تأثیرگذار بودند. روی کار آمدن دولتهای شیعهمذهب، باعث رشد و شکوفایی فرهنگ شیعه در این شهر شد. شاعران و عالمان زیادی از نقاط دیگر به این سرزمین مهاجرت کرده و به ترویج آموختههای شیعه پرداختند. شیعیان این شهر همچون شیعیان مناطق دیگر به برگزاری آیینهای خاص شیعی همچون برگزاری جشن غدیر و عزاداری شهدای کربلا میپرداختند. همچنین وجود مشاهد شیعه در این شهر همچون مشهد محسن و محل قرار گرفتن سر امام حسین (ع) در این شهر باعث به وجود آمدن زیارتگاهی در این شهر شده بود؛ بنابراین دستیابی به روایت منظمی از حداقل گوشههایی از حیات فرهنگی و اجتماعی شیعیان حلب در طی قرون چهارم و پنجم هجری میتواند راهگشای مطالعات شیعی از یکسو و منطقهای از سوی دیگر باشد.
کلیدواژهها: حلب، شیعیان، حیات فرهنگی و اجتماعی.
مقالات مرتبط:
نقش شیعیان در حیات علمی حلب در قرون چهارم و پنجم قمری، عباس برومند اعلم، تقی مهدوی، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، پاییز 1393، شماره 37، (13 صفحه، از 43 تا 55)، (علمی _ ترویجی).
فصول پایاننامه:
این پایاننامه شامل چهار فصل میباشد:
فصل اول: «مبانی تحقیق»
فصل دوم: «حیات سیاسی شیعیان حلب در قرون 4 و 5 هجری»
فصل سوم: «حیات علمی و فرهنگی شیعیان حلب در قرون 4 و 5 هجری»
فصل چهارم: «حیات اجتماعی شیعیان حلب در قرون 4 و 5 هجری»
نتیجهگیری.