چکیده:

 این پژوهش ابتدا به معناشناسی واژگان تفأل و تطیر و کلمات مترادف و متضاد آن سعد و برکت و شوم و نحس پرداخته و سپس از پیشینه‌ی تفأل و تطیر در کشورها و تمدن‌های مختلف از جمله ایران، یونان و روم باستان و عرب قبل و بعد از اسلام سخن به میان آورده است. تطیر که به معنای فال بد زدن هست از خرافاتی است که در بین مردم و خصوصاً میان اعراب شایع بوده و با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی باز هم مورد قبول برخی مردم است و هر منطقه و قومی به چیزی فال بد می‌زنند و آن را نشانه‌ی بدیُمنی می‌دانند. در قرآن در چهار آیه‌ به تطیر به‌عنوان یک رفتار خرافی و جاهلی اشاره شده و تطیر زنندگان را مذمت نموده است. در روایات نیز به تفأل و تطیر اشاره شده و تفأل را که مایه امیدواری و حرکت و نشاط است پذیرفته و از تطیر نهی کرده و برای رهایی از آن راه‌هایی را ارائه کرده که توکل به خدا، بی‌اعتنایی به آن و خواندن دعا و قرآن و پرداختن صدقه هست. عواملی که موجب این تفکر و پذیرفتن آن می‌شود انگیزه‌های فردی و اجتماعی است که این خود می‌تواند اثرات سوئی برای فرد و جامعه داشته باشد؛ اینکه تطیر باعث سوءظن، کفر و شرک به خدا می‌شود و در این حال استان عوامل دیگر را غیر از خدا در سرنوشت خود مؤثر می‌داند. از دیگر مسائلی که با این موضوع ارتباط دارد سعد و نحس ایام و تفأل زدن به روزها و ماه‌ها و نیز سعد و نحس کواکب است که هرچند از نظر استدلال عقل راهی برای اثبات یا نفی آن در اختیار نداریم ولی می‌توان گفت که این امر ممکن است ولی از نظر عقلی ثابت نیست و از حیطه‌ی علم و اطلاع ما بیرون است.

نوشتن دیدگاه