چکیده:

 در این پایان‌نامه بررسی سعادت و شقاوت از دیدگاه دو فیلسوف بزرگ عالم اسلام؛ ملاصدرا؛ و؛ ابن مسکویه؛ مورد بحث قرار گرفته است. سعادت از نظر ملاصدرا، رسیدن به کمال مطلوبست، وی در کتاب عظیم اسفار می‌فرماید: (ان سعاده کل قوه بنیل ما هو مقتضی ذاتها من غیر عائق). به‌موجب این قاعده، سعادت هر نیرو، رسیدن به چیزی است که ذاتش اقتضا می‌کند بدون اینکه مانعی سر راه باشد تا از رسیدن به مقتضا ذاتی‌اش جلوگیری به عمل آورد؛ بنابراین سعادت هر شی‌ء از نوع همان شی‌ء است؛ و به خود آن اختصاص دارد. صدرالمتالهین بر اساس این قاعده که ضابطه معنی سعادت است، به بحث از سعادت نفس ناطقه می‌پردازد و اضافه می‌کند که سعادت نفس برحسب ذات عقلی وصول به عقلیات صرف می‌باشد؛ اما برحسب تعلقش به بدن و زندگی در جهان مادی عبارت است از آراسته شدن نفس به حالت اعتدال که همان حصول ملکه عدالت است. از آنجا که کمال علمی و عملی قابل شدت و ضعف است، سعادت نیز دارای مراتب متعددی است. به‌طورکلی سعادت را می‌توان به دو مرتبه اخروی و دنیوی تقسیم کرد. 1_ سعادت اخروی یا حقیقی بشر در وهله اول منوط به کمال قوه نظری است که همان اطلاع بر حقایق و معقولات می‌باشد و در وهله دوم به کمال قوه عملی که اتصاف به صفات نیک و تنزه از قیودات مادی است، بستگی دارد. 2_ سعادت حسی: هر نفس خیر و نیکوکاری که اشتیاقی به کسب معقولات نداشته باشد و در عین حال به خاطر کسب اولیات و بعضی از آرا مشهور و مقدمات استدلالها، از قوه محض خارج شود، سعادتی از جنس توهمات و تخیلات نصیبش خواهد شد. این نوع سعادت، سعادت حسی است؛ اما شقاوت از نظر ملاصدرا عبارت است از عدول از حرکت در مسیری که مقتضیات ذات شی‌ء است. شقاوت نیز دو نوع است: شقاوت حقیقی، شقاوت حسی. ابن مسکویه از علمای اخلاق عالم اسلام است در اساس بحث سعادت و شقاوت با ملاصدرا هم‌رأی می‌باشد. منتها در رسیدن به کمال مطلوب، بیشترین اهمیت را به جنبه علمی و اخلاقی می‌دهد. لذا مسئله را از دیدگاه علم اخلاق مورد بررسی قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها:سعادت، شقاوت، کمال، کمال عقلی، کمال عملی.

 فصول پایان‌نامه:

 این پژوهش در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* بخش اول: سعادت و شقاوت در لغت
* بخش دوم: سعادت و شقاوت در اصطلاح
سعادت و شقاوت در فلسفه
سعادت و شقاوت در عرفان
سعادت و شقاوت در قرآن و روایات
فصل دوم: «سعادت و شقاوت از نظر «ملاصدرا» و «ابن مسکویه» و تطبیق آن‌ها»
* بخش اول: سعادت و شقاوت در فلسفه صدرالمتالهین
مقدمه
سعادت و شقاوت
سعادت
شقاوت
* بخش دوم: سعادت و شقاوت از نظر ابن مسکویه
مقدمه
نفس و دلایل تجرد آن
کمال نفس
  سعادت و خیر
فصل سوم: «تطبیق نظریه‌ی صدرالمتالهین و ابن مسکویه و نتیجه‌گیری».

نوشتن دیدگاه