چکیده:
گرچه سرشت دین، خدایی است اما از آن رو که مخاطبش انسان است، در تفهیم ادراکها و آرمانهای خود ناگزیر از استخدام همان ابزار بشری یعنی واژههاست. تغییر معنی واژگان بخشی از جوانب تحول زبانی است. به دنبال انقلاب عظیمی که قرآن کریم در صدر اسلام به وجود آورد، تحولی وسیع در معانی واژگان پدیدار شد که این تحول در پی دگرگون شدن مجموعهی ارزشها و جایگزینی ارزشهای نو است، با تحول ارزشها در صدر اسلام، در واژهی «عفو» نیز تحول معنایی رخ میدهد که تحول معنایی این واژه و واژههای متقارب المعنی با آن موضوع این تحقیق قرار گرفت. هدف از این تحقیق تبیین ضرورت بررسی تحول معنایی واژگان؛ برای درک معنای صحیح آن در ترجمهی قرآن است و اینکه بدون این امر ترجمهی صحیح امکانپذیر نیست. مطالب این پایاننامه بدین شرح است: فصل اول شامل کلیاتی پیرامون علم معنیشناسی است. فصل دوم به بیان معانی واژهی عفو در قاموسها و ادبیات عصر جاهلی و قرآن اختصاص داده شده است. در فصل سوم نیز معنای واژگان متقارب المعنی با واژهی عفو، جمعآوری و مقایسه و تحلیل شده است که البته روش این پژوهش بهصورت تحلیلی و تطبیقی انجام شده است. در نهایت پس از بررسی تحول معنایی این واژگان از دوری جاهلی تا صدر اسلام مشخص گردید، واژهی «عفو» و واژههای متقارب المعنی با آن، گسترش معنایی پیدا کرده و در حوزهی معنایی ارزشهای اخلاقی قرار گرفتهاند.
کلیدواژهها: تحول معنایی، عفو، صفح، غفران.
فصول پایاننامه:
این تحقیق دارای سه فصل میباشد:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «سیر تحول معنایی واژهی «عفو» و مشتقات آن»
* معانی واژهی «عفو» در عصر جاهلی
* معنای قاموسی واژهی عفو
* معنای واژهی «عفو» در قرآن کریم
فصل سوم: «سیر تحول معنایی واژههای متقارب المعنی با واژهی (عفو)»
* معانی واژهی «صفح» در دوره جاهلی
* معنای قاموسی واژهی «صفح»
* معانی صفح در قرآن
* معانی واژهی «غفر» در دورهی جاهلی
* معنای قاموسی واژهی «غفر»
* معنای واژهی «غفر» در قرآن
* پژوهشهایی در فروق الفاظ متقارب المعنی
نتایج بحث.