چکیده:

 در تحقیق حاضر با در نظر گرفتن خمس به‌عنوان یکی از منابع تأمین بودجه دولت اسلامی، درصدد اثبات این ادعا برآمدیم که پرداخت خمس از طرف مردم و مصرف بهینه آن به‌وسیله مسئولان در اقتصاد ایران گامی مهم در جهت ریشه‌کن کردن مسئله فقر در جامعه خواهد بود. در ابتدا فلسفه وضع خمس (کاهش فقر) را از منظر آیات و روایات مورد بررسی قرار داده و دیدگاه فقهای شیعه و سنی را درباره موارد تعلق خمس مورد بحث قرار دادیم و نظریه امام خمینی (ره) مبنی بر حق الاماره بودن خمس _ حاکم اسلامی در هر زمان حق جمع‌آوری خمس را دارد _ را پیش‌فرض تحقیق قرار دادیم. سپس به محاسبه خمس بالقوه پرداختیم. به دلیل وجود برخی محدودیت‌ها در استفاده از مهم‌ترین روش‌های تخمین خمس (مدل‌های کلان اقتصادی، سری زمانی، شبیه‌سازی خرد)، به محاسبه حجم خمس بالقوه با روش تحلیل آماری، با استفاده از آمار سال‌های 1380 تا 1389 پرداختیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که خمس توانایی رفع بخش عمده‌ای از فقر در ایران را دارد. با در نظر گرفتن دهک پنجم درآمدی به‌عنوان متوسط جامعه، منابع لازم و درصد کفایت درآمد خمس از این منابع را برای رساندن خانوارهای زیر متوسط جامعه به سطح دهک پنجم، برآورد کرده و به این نتیجه رسیدیم که درآمد خمس سال‌های 87 _ 85 تمامی منابع لازم را پوشش داده و در مابقی سال‌ها بیش از 70 درصد منابع لازم را پوشش داده است و این موضوع کفایت قابل توجه خمس برای رفع فقر را نشان می‌دهد.

نوشتن دیدگاه