چکیده:

رفاه اجتماعی و توسعه خدمات اجتماعی مورد توجه نظام‌های سیاسی و حکومت‌ها خصوصاً بعد از صنعتی شدن و بحران‌های انقلاب صنعتی و به‌ویژه در قرن بیستم قرار گرفت و نهایتاً مقدمه ظهور نظریه‌های رفاهی و دولت رفاه شد. در اسلام به‌عنوان دین خاتم، اندیشه‌های رفاهی مبتنی ‌بر نظریه‌های هستی شناسانه می‌باشد و توسعه و رفاه اجتماعی به‌عنوان مقدمه رشد و تعالی معنوی انسان مطرح و مورد تأکید می‌باشد، در تفکر دینی در اسلام حکومت عهده‌دار توسعه، عمران و رفاه اجتماعی است و برای تأمین این هدف؛ نظام تأمین مالی و هزینه‌کرد رفاهی مورد توجه قرار گرفته و منابع مالی متعددی برای آن در متون اسلامی در نظر گرفته شده است که در ساختار مالیه عمومی اسلامی و کتب فقهی از آن یاد شده است. مالیات‌هایی مانند خمس، زکات، جزیه، انفال و...؛ در این میان زکات یکی از منابع مالی مهم هزینه‌کردهای رفاهی است که در منابع اصیل دینی (قرآن و روایات) به آن پرداخته شده و خصوصاً در قرآن در بسیاری از آیات در کنار نماز و هم‌پایه آن از ارزش والایی برخوردار است، بررسی نظام تأمین مالی و هزینه کرد رفاهی در متون اسلامی با تأکید به بررسی زکات درآیات و روایات موضوع این پژوهش می‌باشد؛ در این زمینه وظایف و اختیارات حکومت دینی در حوزه رفاهی و تأمین منابع مالی و هزینه‌کرد رفاهی؛ مالیه اسلامی؛ تحلیل مفهومی زکات، مسئولیت حاکم اسلامی در جمع‌آوری و مصرف زکات؛ موارد مشمول زکات؛ مصارف زکات در حوزه رفاهی و خدمات اجتماعی؛ بررسی و دسته‌بندی آیات زکات در قرآن با رجوع به تفاسیر و کتب روایی و احادیث و نهایتاً توجه به تحولات جامعه بشری در دوران معاصر و چالش‌هایی مربوط به موارد مشمول زکات، متولی امر زکات، شیوه‌های جمع‌آوری و توزیع و مصرف آن و هم‌زمانی پرداخت زکات و سایر مالیات‌ها در جامعه اسلامی مورد توجه قرار گرفته و نهایتاً الگوی بهره‌مندی از این فرضیه و مالیات اسلامی در حوزه رفاه اجتماعی و توسعه خدمات رفاهی مورد بررسی قرار گرفته است.

نوشتن دیدگاه