چکیده:

 ازدواج و میل به زناشویی در زن و مرد از غرایز اولیه نوع بشر است. ازدواج به‌عنوان مبنای شکل‌گیری نهاد خانواده و مهم‌ترین واقعه در زندگی هر فرد از دیدگاه زیستی و اجتماعی می‌باشد. قوانین و آداب ازدواج در ایران باستان به‌خصوص در عصر ساسانیان ریشه در عقاید قومی و مذهبی جامعه ایرانی در دوره مورد بحث داشته است. زناشویی مانند سایر پدیده‌های اجتماعی در طول تاریخ تأثیرات فراوانی از تحولات سیاسی و مذهبی جامعه پذیرفته است. در عصر ساسانیان نظر به رسمیت یافتن آیین زرتشت، جامعه ایران باستان از تعالیم و رسومات زرتشتی، کتاب اوستا و همچنین آموزه‌های روحانیون زرتشتی بیشترین تأسی را گرفته است. لیکن آنچه مسلم است متون متأخر دینی همانند دینکرد و روایاتی، مانند روایت امید اشوهیشتان، آذرفرنبغ فرخزادان جلوه‌گر برداشت‌هایی تغییریافته از قوانین اولیه برداشت‌شده از آیین زرتشت در قرون بعد می‌باشد. مهم‌ترین متون حقوقی به جای مانده از دوره ساسانیان در ارتباط با حقوق خصوصی داخلی یعنی مباحث مربوط به ازدواج، ارث، قیومیت مادیان هزار دادستان می‌باشد. به استناد متون دینی، در جامعه ساسانی و طبقات بالادست رسم تعدد زوجات رواج داشته و در سایر طبقات جامعه نیز قوانین گسترده‌ای مربوط به انواع ازدواج تعیین گردیده بود. به‌عنوان نمونه ازدواج‌هایی چون ازدواج پادشاه زن، چکرزن، ایوک زن، ستر زن، خویدوده بیانگر تنوع و متفاوت بودن انواع ازدواج و قوانین مربوط به آن را در دوره مورد اشاره بیان می‌نماید. تحولات سیاسی نیز گاه منجر به تغییر کوتاه‌مدت برخی از قوانین ازدواج گردیده است. چنانچه یکی از اهداف جنبش مزدکیان مبارزه با طبقات بالادست جامعه در امر ازدواج و تعدد زوجات بوده است. لیکن آنچه بدیهی است زرتشت در اوستا جهت ازدواج و تشکیل خانواده منزلت والایی قائل می‌باشد؛ زیرا این امر را وظیفه‌ای دینی دانسته که اصل حکومت ساسانیان نیز بر پایه دین و دولت بنیان نهاده شده بود. زرتشت به دختران شوی کننده و پسرانی که در حال زن گرفتن باشند می‎گوید: پندم را به خاطر خویش نقش بندید و جهت زندگانی پاک منشی بکوشید و در انجام کردار نیک از یکدیگر سبقت جویید و زندگانی خود را خوش و خرم سازید.

کلیدواژه‌ها: ساسانیان، ازدواج، خانواده، قوانین، مذهب، پادشاه زن، مادیان هزار دادستان.

 فصول پایان‌نامه:

 این پژوهش در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* بیان مسئله
* هدف‌های تحقیق
* اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب
* سؤالات و فرضیه‌های تحقیق
* مدل تحقیق
* متغیرها
* روش تحقیق
* چهارچوب نظری تحقیق
* روش گرداوری اطلاعات
* روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
* پیشینه و ادبیات تحقیق
* محدودیت‌ها و مشکلات
* معرفی و بررسی منابع و مأخذ
فصل دوم: «کلیات ازدواج در ایران باستان»
* مقام زن و مرد در ایران باستان
* مقام زن و مرد در فرهنگ اساطیری
* کلیات زناشویی در ایران باستان
* اهمیت و هدف زناشویی در ایران باستان
* نخستین ازدواج
* ازدواج آغازین و پیشدادیان
* ازدواج در فرهنگ اساطیری
* ازدواج در ایران باستان
فصل سوم: «معرفی متون دینی حقوقی، اساطیری در زمینه ازدواج»
* دینکرد
* مادیان هزار دادستان
* روایت امید اشوهیشتان
* روایت آذر فرنبغ فرخزادان
* شاهنامه
فصل چهارم: «ازدواج از نگاه دین زرتشت»
* مقام و موقعیت زن و مرد در دین زرتشت
* دیدگاه دین زرتشت در خصوص ازدواج
* تفکرات موجود در جامعه ساسانی جهت برگزاری ازدواج
* خانواده در زمان ساسانیان
* اهمیت زناشویی در عصر ساسانی
* تعدد زوجات
فصل پنجم: «چگونگی مراحل زناشویی در عصر ساسانیان»
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه