چکیده:
دعا به معنی خواندن، رغبت به سوی خدا و درخواست عنایت و استمداد از پروردگار است. دعا و نیایش، روح را تهذیب، نفس را تزکیه، اندیشه را تصفیه و تردید را از دل‌ها می‌زداید و راه رشد و تقوی و کمال را به رهروان این طریق می‌نمایاند. هر عبادتی ظاهر و باطنی دارد، باطن هر عبادتی عبارت است از توجه خالص، ارتباط قلبی و مراقبت همیشگی بر این ارتباط. دعا نیز از چنین باطنی برخوردار است و داعی باید مراقبت کند که همواره خود را در محضر رب‌العالمین مشاهده کند، بر این اساس، دعا در لسان پیشوایان به "مخ العباده" "افضل العباده"، "سلاح المومن"، "مفاتیح النجاح" و "مقالید الفلاح" تعبیر شده است. بالاترین مقام انسان، مقام عبودیت است که توفیق بندگی حضرت حق نصبیش می‌گردد و شیرین‌ترین مرحله عبادت، مرحله دعا و ایجاد ارتباط بنده با خدا و توفیق تضرع و توبه و اظهار خضوع و خشوع و اعلان تقدیس و تسبیح و تحمید حق است که اگر بنده اهل دعا نباشد مورد توجه خدا نخواهد بود. دعا در نزد اولیا وسیله رسیدن به مرحله کمال انقطاع و تحصیل نورانیت، بصیرت قلب و وصول به معدن عظمت و دریدن حجاب‌های ظلمت و سر بر آستان سودن و آسودن است. قرآن نیز ضمن بیان دعاهای مختلف و متفاوت، با ارائه نمونه‌های عینی از مؤمنین و غیر مؤمنین، هم ماهیت این آموزه مهم دینی را تبیین می‌کند و هم عوامل استجابت، موانع استجابت، آداب دعا و انواع دعا را معرفی می‌کند و در ضمن معرفی این آموزه دینی به صورتی هدفمند، از روش‌های تربیتی خاص خود بهره جسته و دعا را به‌عنوان عبادتی خاص، با اثری ویژه در تربیت معنوی انسان معرفی می‌کند.
کلیدواژه‌ها: دعا، درخواست، ارتباط، استجابت، اخلاص، قرب، عبودیت.
مقالات مرتبط:
ارزش‌های انسانی در قرآن کریم، دل‌آرا نعمتی پیرعلی، رخساره حشم فیروز، کوثر، زمستان 1390 و بهار 1391، شماره 41، (14 صفحه، از 90 تا 103).
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق دارای هشت فصل می‌باشد:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «تعریف دعا و اهمیت آن»
* تعریف دعا
* اهمیت دعا
فصل سوم: «استجابت»
فصل چهارم: «آداب دعا و شروط استجابت»
فصل پنجم: «موانع استجابت»
فصل ششم: «ویژگی‌های دعاهای انبیاء»
فصل هفتم: «دعای مؤمنین»
* دعای غیر مؤمنین
فصل هشتم: «اهداف و روش‌های تربیتی قرآن»
نتایج.
