چکیده:

 خمس یکی از واجبات مهم مالی در اسلام است که از فروع دین شمرده می‌شود و تمام فرق مذاهب اسلام در اصل بحث خمس اتفاق نظر دارند و اختلاف در موارد و مصارف خمس است. مفسران اهل سنت موارد خمس را خاص غنائم جنگی می‌دانند و فقیهان آن‌ها به تبع آن‌ها فتوی داده‌اند. معتقدند به اینکه آیات قبل و بعد آیه خمس راجع به جهاد است و این قرینه می‌شود بر اینکه غنائمی که در آیه شریفه ذکر شده غنائم جنگی است. ولی بدیهی است که شان نزول آیه نمی‌تواند متخصص باشد که آیه را از عمومیت خارج کند. فقیهان شیعه نظر دارند غنیمت عام است و همه درآمدها را شامل می‌شود. آیه مبارکه حاکم معنی عام دارد و شأن نزول آیه نمی‌تواند محقق باشد و آیه مبارکه که بر عمومیت خود باقی است. یکی از مسائل مهم، در کیفیت تقسیم خمس است که در بین فقها عامه و خاصه مورد اختلاف است. از دیگر مسائل مهم و زنده برای حفظ کیان اسلام و عدالت اجتماعی مسئله پرداخت خمس به ولی امر خمس است که به‌عنوان یک فریضه الهی تلقی شده است. بنا بر فرمایش صاحب جواهر همه مستحقین خمس باید ایمان داشته باشند. مراد از ایمان در اینجا کفر نیست بلکه ایمان در مقابل مسلمان غیر شیعه است. منظور از سادات کسانی هستند که نسبشان از طرف پدر به عبدالمطلب جد پیامبر اکرم (ص) برسد. در بخشی از رساله به برخی از اشکالات و شبهات که در زمان امام جواد‌ (ع) به خمس وارد شده بیان شده است. چون در این زمان به خاطر جایگاهی که امام رضا (ع) قبل از آن داشتند شیعیان مجال بیشتری برای پرسش و پاسخ و جست و جو درباره احکام دین پیدا کردند. در آخر رساله منابع ذکر شده است.

 فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در شش فصل ارائه شده است:
فصل اول: «مفاهیم و کلیات»
* خمس در لغت
* خمس در اصطلاح شرعی
* مصرف در لغت
* خمس در قرآن
* آرای مفسران
* خمس در روایات
* سیر تاریخی خمس
* آیا خمس در زمان غیبت امام زمان (عج) بخشوده شده؟
فصل دوم: «کیفیت تقسیم خمس»
* صحیحه ربعی بن عبدالله بن الجارود
* عدم تطبیق صحیحه ربعی بن عبدالله بر مدعای ابن جنید
* مناقشه دلالی صحیحه ربعی بن عبدالله بن الجارود
* لزوم طرح روایتی که مخالف صریح قرآن باشد
* وجود روایت معارض با صحیحه ربعی بن عبدالله
فصل سوم: «کیفیت پرداخت خمس»
* گفتار اول: پرداخت خمس به ولی امر خمس
* گفتار دوم: اختیارات ولی امر خمس
فصل چهارم: «شرایط مستحقین خمس»
* شرط اول: ایمان در مستحقین خمس
* شرط دوم: سیادت در مستحقین خمس (سهم سادات)
* شرط سوم: فقر در مستحقین خمس
فصل پنجم: «سیادت و کیفیت ثبوت آن»
* سیادت در لغات
* سید در قرآن
* سیادت چند قسم دارد؟
* سیادت قومی (سیادت عظمی)
* سیادت صغری
* آیا هاشمی سید هستند؟
* آیا حضرت علی سید هستند؟
* یای نسبت در کلمه هاشمی و مطلًبی
* عدم تصدیق مدعی سیادت به مجرد ادعای سیادت
فصل ششم: «پاسخ به اشکالات و شبهات»
خلاصه بحث.

نوشتن دیدگاه