چکیده:
این پژوهش با عنوان بررسی آیات انفاق به ترتیب تاریخی نزول میباشد که از شش فصل تشکیل شده است فصل اول مربوط به کلیات تحقیق است که در آن به تعریف موضوع تحقیق، پیشینه ِ موضوع، تعریف کلیدواژهها و ... پرداخته شده است. در فصل دوم که بهعنوان مقدمهای است برای بحث و بررسی آیات انفاق در دورهی مکی، پس از معرفی بسیار مجمل شبهجزیرهی عربستان، جغرافیای اقتصادی شهر مکه در عصر نزول ترسیم گردیده و به مناصب و مشاغل مهم و در خور توجه آن دوره که در دست زعما و بزرگان شهر بوده، همچنین به منابع درآمد مکیان که اهم آنها را تجارت و رباخواری تشکیل میداده، اشاره شده است و سپس اشراف و اغنیاء مشهور و معروف مکه در آستانه ظهور خاتم رسولان (ص) معرفی گشتهاند. در فصل سوم آیات مرتبط با موضوع بحث که در مکه نازل شده است پس از تنظیم و ترتیب بر اساس روایات ترتیب نزول با توجه به کتب سیره، تاریخ و تفسیر مورد بررسی قرار گرفتهاند، در بررسی این آیات اهتمام و عنایت وافری به حال و هوای عصر نزول و مجسم کردن فضای نزول آیات شده است در راستای این هدف بعضی روایات اسباب نزول که با زمان نزول آیات هماهنگی و تطبیق داشتهاند و همچنین وقایع ثبت شده در تاریخ نقش بسیار مهمی را ایفا کردهاند. در این فصل بررسی آیات نازله در عهد مکی به اتمام میرسد و فصل چهارم و پنجم به دوران بعد از هجرت رسول خدا (ص) و روزگار مدنی اختصاص میابد بدین گونه که در فصل چهارم جغرافیای اقتصادی مدینه در عصر نزول، منابع درآمد مردم مدینه و مشهورترین ثروتمندان مدینه و حال و هوای مدینه بعد از هجرت رسول خدا (ص) و اوضاع روحی اخلاقی و اقتصادی مهاجرین و انصار بیان شده است. سپس در فصل پنجم آیات مدنی انفاق به ترتیب نزول مورد بررسی قرار گرفته است و شیوهی بررسی آنها همانند روش بررسی آیات مکی میباشد یعنی کتب سیره و تاریخ و تفسیر و اسباب نزول مورد استفاده واقع شدهاند. در فصل پایانی که جمعبندی بحث را تشکیل میدهد دستاوردهای حاصل از این پژوهش عرضه میشود که مهمترین آنها عبارتند از: 1) اثبات اینکه کفار و مشرکان هم مکلف به ادای فروع دین بودهاند. 2) امر به انفاق و زکات در دوران رسالت همواره بهصورت مستمر و دائم بوده است و ادای زکات از روزهای آغازین دعوت همراه با نماز و تشریع گردیده است. 3) زکات در شریعت انبیای گذشته نیز تشریع شده و پیروان ادیان پیشین مکلف به ادای آن بودهاند. 4) نوع و شیوهی انفاق در دورهی مدنی با عهد مکی متفاوت است چرا که در مدینه یکی از مهمترین مصارف انفاق و صدقات تهیه وسایل جنگ و تجهیز سپاه اسلام بوده علاوه بر اینکه کمک به نیازمندان و مستمندان در هر دوره دائماً مورد توجه قرآن بوده و بر آن تأکید شده است و ... که این نتایج بهصورت کامل و به تفصیل در فصل ششم این پژوهش آمده است.
فصول پایاننامه
این تحقیق در شش فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* تعریف موضوع
* اهمیت موضوع
* پیشینهی موضوع
* فرضیهها
* روش تحقیق
* تعریف کلیدواژهها
فصل دوم: «وضعیت اقتصادی مکه در عصر نزول»
* شبهجزیرهی عربستان
* جغرافیای اقتصادی مکه
* منابع درآمد مردم مکه
* معروفترین ثروتمندان مکه
فصل سوم: «بررسی آیات مکی انفاق به ترتیب نزول»
فصل چهارم: «وضعیت اقتصادی مدینه در عصر نزول»
* جغرافیای اقتصادی مدینه
* منابع درآمد مردم مدینه
* معروفترین ثروتمندان مدینه
* مدینه بعد از هجرت رسول خدا (ص)
فصل پنجم: «بررسی آیات مدنی انفاق به ترتیب نزول»
فصل ششم: «نتیجهگیری».