چکیده:

 قرآن کریم موهبتی الهی است که از جانب پروردگار عالمیان برای سعادت و کرامت بشر فرستاده شده است تفسیر و فهم این پیام الهی در جهت عمل به دستورات آن ضروری است و از مقدمات فهم و کشف معانی مفردات آیات می‌باشد معناشناسی واژه‌های قرآن کریم رویکردی جدید در جهت کشف لایه‌های باطنی کلام خداوند می‌باشد. نسیان از جمله مفاهیم بکار رفته در قرآن کریم، در 36 آیه به همراه مشتقاتش آمده است. با لحاظ کردن معنای ضمنی و بار عاطفی این واژه می‌توان گفت که در 6 آیه به معنای «فراموشی ناخواسته»، در 11 آیه به معنای «فراموشی با تداعی غفلت» و در 19 آیه به معنای «ترک کردن»، استعمال شده است. مدلول نسیان در آیات مرتبط با آن می‌تواند شاخصی عینی در تعیین گونه کاربرد نسیان باشد، چنانکه اگر مدلول نسیان امری مادی باشد، نسیان در زمره فراموشی ناخواسته و اگر متعلق آن به انسان و اعمال او برگردد، در گروه فراموشی با تداعی غفلت و اگر هم مدلول آن امری معنوی (از قبیل روز رستاخیز، الله و ...) باشد در معنای ترک کردن قرار می‌گیرد. تحلیل مفاهیم هم‌نشین یا جانشین با نسیان (از جمله ذکر، شیطان، عهد، سرپیچی از دستورات خدا، شرک، کفر، نفاق، ضلالت، انکار و تکذیب آیات خدا و...) نیز، در جهت رسیدن به معنای نسیان یاری‌رسان است؛ بنابراین اگر فراموشی «به‌عمد» و در جهت مخالفت با دستورات پروردگار، یا «غیرعمدی» و یا از روی غفلت و جهل اتفاق افتد، از ساخت زبانی آیه و فضای حاکم بر آن، نیز موضوع سخن و لحن آیه و همچنین مفاهیم هم‌نشین با آن، می‌توان به نوع فراموشی پی برد و مشخص کرد که نسیان به کدام گروه از انواع فراموشی تعلق دارد.

نوشتن دیدگاه