چکیده:

 بررسی برخی از روش‌های تهذیب نفس از دیدگاه امام خمینی (ره) هدف اصلی این تحقیق است ولی از منابع دیگر مانند قرآن و روایات نیز در تبیین کامل مباحث استفاده می‌شود. اولین روش مطرح در این زمینه تفکر است؛ تفکر در عظمت خلقت، نعمت‌های الهی و وظیفه انسان در قبال خدا جایگاه والایی در تعالیم اسلامی داشته و آیات و روایات متعددی بر آثار تربیتی آن تصریح نموده است. این مسئله در دیدگاه امام خمینی (ره) هم مورد توجه بسیاری قرار گرفته و شرط اول برای مجاهده با نفس و حرکت به‌جانب حق‌تعالی دانسته شده است. خود ایشان نیز از تفکر در مسائل اخلاقی، سیاسی و اجتماعی بسیار بهره برده است. موعظه که موجب آثاری چون تحول فرد و جامعه می‌گردد روش مهم دیگری است که روایات و آیات متعددی بر تأثیر تربیتی آن صحه گذارده و از منظر امام خمینی (ره) هم آثاری مانند زدودن غفلت و تحول روحی فرد و جامعه به همراه دارد؛ خصوصاً در ایام محرم، صفر و رمضان که زمینه تفکر و تدبر در مسائل سیاسی و تهذیب نفس برای مؤمنین را فراهم می‌کند. روش مشارطه، مراقبه و محاسبه هم نقش مهمی در تهذیب نفس داشته و متون دینی بر اهمیت و آثار مثبت آن در تربیت انسان گواهی می‌دهند. این شیوه که در سیره فردی امام (ره) نیز مشاهده می‌شود از منظر ایشان دارای آثاری چون شکوفایی فطرت می‌باشد. همچنین دعا و نیایش با خداوند از روش‌های مورد تأکید آیات و روایات بوده و آثار فراوانی همچون دفع قضای حتمی و شفای دردها برای آن بیان شده است. از طرف دیگر، روان‌شناسان نیز بر تأثیرات مهم آن تأکید نموده‌اند. نقش دعا از منظر حضرت امام در تهذیب نفس بسیار مورد توجه بوده و می‌توان گفت یکی از رموز موفقیت امام در مراحل مختلف زندگی، مانند مبارزه با استکبار، بهره‌گیری از دعا و انس دائم با آن بوده است.

 فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق دارای پنج فصل می‌باشد:
فصل اول: «مفاهیم و کلیات پژوهش»
فصل دوم: «روش تفکر»
* تعریف تفکر
* ارزش و فضیلت تفکر
* انواع تفکر
* نقش تفکر در تهذیب نفس
فصل سوم: «روش موعظه»
* تعریف موعظه
* ارزش و اهمیت موعظه
* آثار موعظه در تهذیب نفس
* شرایط تأثیر موعظه
* آداب موعظه و اندرز دادن
فصل چهارم: «روش مشارطه، مراقبه و محاسبه»
* تعریف: مشارطه، مراقبه، محاسبه
* ارزش و اهمیت مشارطه، مراقبه، محاسبه
* نقش مشارطه، مراقبه، محاسبه، در تهذیب نفس
فصل پنجم: «روش دعا و نیایش»
* تعریف دعا
* جایگاه و منزلت دعا
* دعا در آیات و روایات
* آثار دعا در روایات
* دعا و نیایش از نگاه روان شناسان
* دعا در نگاه امام خمینی (ره)
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه