چکیده:

 زهد در لغت به معنای بی‌رغبتی به چیزی و قناعت به کم آن است و در اصطلاح عدم گرایش و رغبت قلبی به دنیا و امور دنیوی و بهره کم از متاع آن به خاطر کوچک شمردن آن است. زهد در روایات به معنای عدم تأسف بر آنچه از دست رفته و عدم شادی بر آنچه به انسان می‌رسد، می‌باشد. پیشینه زهد به زمان‌های قدیم برمی‌گردد زیرا از اولین عادات و رسوم انسانی بوده است. از جهت تاریخی زهد، به ترتیب در هندی‌ها و مسیحیان و در مسلمانان یافت می‌گردد. دو دیدگاه در مورد تفسیر زهد وجود دارد یکی آنکه زهد را ترک دنیا و لذات آن بدانیم و دیگر اینکه زهد را ترک دنیاخواهی و دل بریدن از دنیا بشماریم. زهد واقعی عبارت است از برداشت کم برای بازدهی بسیار زهد با بعضی از مفاهیم اسلامی همچون، ایمان، تقوا، کسب حلال و قناعت رابطه تنگاتنگی دارد. دو دسته از عوامل مهم در پیدایش زهد مؤثر است: یکی عوامل اعتقادی انسان به پاره‌ای از اصول، دیگری عوامل اخلاقی و عاطفی، زهد دارای درجات مختلفی است. یکی از درجات بالای آن، بی‌رغبتی به مباحات و حلال‌های دنیوی است و بالاتر از آن ترک کردن هر چیزی است که انسان را به غیر خدا سوق دهد. چندین انگیزه در زهد ورزی انسان تأثیر دارد که بهترین آن حب الهی است. بی‌رغبتی به دنیا دارای آثار مختلفی در زندگی فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی است که در روایات معصومین (ع) بدان‌ها اشاره گردیده است. نیز دارای آفاتی است که به‌واسطه آن‌ها نمی‌توان به زهد واقعی دست یافت. مهم‌ترین آن‌ها حب به دنیا است که صفت مقابل زهد است.

کلیدواژه‌ها: زهد، بی‌رغبتی به دنیا، دنیاطلبی، ترک دنیا، رهبانیت، ریاضت.

 فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق دارای هشت فصل می‌باشد:
فصل اول: «مدخل»
* تعریف لغوی زهد
* معنای اصطلاحی زهد
* پیشینه
* اهمیت و ضرورت زهدورزی
فصل دوم: «حقیقت زهد»
* دو دیدگاه درباره زهد
* بررسی چند شبهه درباره زهد اسلامی
* رابطه زهد و مفاهیم دیگر
فصل سوم: «عوامل پیدایش زهد»
* عوامل معرفتی و اعتقادی
* عوامل عاطفی و اخلاقی
فصل چهارم: «درجات زهد»
فصل پنجم: «آثار زهد در روایات معصومین (ع)»
فصل ششم: «آفات زهد در روایات معصومین (ع)»
فصل هفتم: «اسوه‌های زهد»
فصل هشتم: «خلاصه و دستاوردها»

نوشتن دیدگاه