عنوان کامل:

«بررسی مبانی فقهی و حقوقی معافیت از حد و قصاص در افراد بالغ کمتر از هجده سال (موضوع ماده 91 قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392)»

 چکیده:

 افزایش روزافزون ارتکاب جرائم توسط اطفال و نوجوانان زیر 18 سال در جوامع بشری از یک‌سو و نظرات جامعه شناسان و روان شناسان مبنی بر آسیب‌پذیری این افراد از اجرای مجازات‌های سنگین از سوی دیگر، حساسیت نحوه‌ی اجرای مجازات‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتیِ اشخاص مذکور را دوچندان می‌کند. بر این اساس، قانون‌گذار مجازات اسلامی در یک اقدام بی‌سابقه، ارتکاب جرائم مستوجب حد و قصاص توسط اشخاص بالغ کمتر از 18 سال را با در نظر گرفتن شرایطی، واجد معافیت از مجازات حدی و قصاص دانسته است. لذا نگارنده، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، پایان‌نامه‌ها و مقالات معتبر علمی، ابتدا به تبیین مفاهیم فقهی و حقوقیِ مرتبط با موضوع پژوهش پرداخته، سپس بررسی مبانی فقهی و حقوقی اسقاط مجازات‌های حدی و قصاصِ اشخاص بالغ زیر 18 سال را، با تشریح آراء فقها و دیدگاه حقوق‌دانان، در دستور کار نگارش خود قرار داده است. نتایج حاصله بدین شرح می‌باشد: مطابق نظر مشهور فقهای امامیه، مسئولیت کیفری هم‌زمان با بلوغِ اشخاص به وجود می‌آید که این رویکرد نسبت به دیدگاه‌های برخی دیگر از فقها، تفاوت دارد؛ خلأ عدم طرح قاعده‌ی بین‌المللی و لازم‌الاجرا در جهت ایجاد رویه‌ای واحد در جهان برای شناخت میزان سن مسئولیت کیفری، احساس می‌شود؛ لزوم احراز رشد کیفری علاوه بر بلوغ، ضریب اطمینان بیشتری را نسبت به مجازات بالغین کمتر از 18 سال، در قانون جدید ایجاد کرده است.

کلیدواژه‌ها: رشد کیفری؛ بلوغ؛ حد و قصاص.

نوشتن دیدگاه