چکیده:
در فقه و حقوق شهادت بهعنوان یکی از ادلهی اثبات دعوا از ارزش بالایی برخوردار است و بهوسیلهی آن اکثر اعمال و وقایع حقوقی قابل اثبات است. در کنار این دلیل، ادلهی دیگری نیز وجود دارد که بهمنظور اثبات حق مقرر شدهاند. مقایسهی صورت گرفته بین شهادت و هر یک از این ادله سبب روشنتر شدن ارزش شهادت بین این ادله است. اقرار در مقایسه با شهادت دارای تقدم رتبه است و با وجود اقرار نوبت به شهادت نمیرسد لذا با وجود اقرار دامنه و اعتبار شهادت محدود میشود و شاید بهصراحت بتوان گفت با وجود اقرار (با جمیع شرایط قانونی) شهادت جایگاهی ندارد. دلیل مقایسه شدهی بعدی سند میباشد. در این زمینه تا قبل از نظریهی شورای نگهبان مبنی بر بیاعتباری سند در مقابل شهادت، سند از ارزش بالاتری نسبت به شهادت برخوردار بود ولی با نظریهی شورای نگهبان سند از اعتبار اولیهی خود افتاد و در تعارض با شهادت، شهادت اعتبار بیشتری را دارا شد. دلیل مقایسه شدهی دیگر سوگند است. سوگند جزء ضعیفترین ادلهی اثبات دعوا بهحساب میآید و از جهت دامنه شمول با شهادت یکی است ولی از لحاظ ارزش اثباتی شهادت مقدم بر سوگند و با وجود شهادت، ادای سوگند از طرف مدعی علیه منتفی میباشد. دلیل چهارم تحقیق محلی میباشد. تحقیق محلی در ارتباط با شهادت با توجه به اینکه قانونگذار آن را از امارات قضایی دانسته ارزش اثباتی بالاتری از شهادت را داراست ولی با وجود شهادت نوبت به تحقیق محلی نمیرسد و تحقیق محلی در طول شهادت قرار دارد. دلیل پنجم معاینهی محل میباشد. بنا بر نظر قانونگذار معاینهی محل نیز از امارات قضایی میباشد و چون برای قاضی علم شخصی حاصل میکند تقدم ارزشی بر شهادت دارد اما معاینهی محل نیز مانند تحقیق محلی در طول شهادت میباشد... در مقایسهی شهادت با امارات میتوان گفت شهادت مقدم بر امارات قانونی میباشد چرا که اعتبار این نوع از امارات تا زمانی است که دلیلی در بین نباشد و در تعارض با شهادت، شهادت از ارزش بیشتری برخوردار است ولی امارات قضایی چون برای شخص دادرس افادهی علم میکنند ارزش بالاتری از شهادت را دارا هستند و از لحاظ ارزش اثباتی مقدم بر شهادت هستند.
کلیدواژهها: شهادت، ادله اثبات دعوا، اقرار، سند، سوگند، امارات.