چکیده:

 تحقیق حاضر به موضوع احباط و تکفیر از دیدگاه دانشمندان بزرگ و صاحب‌نام شیعی همچون شیخ مفید، علامه حلی و علامه طباطبایی پرداخته است و سپس سیر بحث را در چهار بخش تنظیم نموده است. در بخش آغازین این پژوهش کلیات مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و واژگان کلیدی همچون احباط، تکفیر، موازنه و ... در لغت و اصطلاح تعریف گردیده و در پایان بخش معرفی اجمالی از این دانشمندان صورت گرفته است. در بخش دوم عوامل احباط و تکفیر در قرآن و روایات بررسی شده است. قرآن شاخصه‌هایی مانند ارتداد، کفر، شرک و ... را از عوامل احباط و امور همچون ایمان، توبه، صدقه پنهانی، هجرت و ... را از عوامل تکفیر دانسته است در روایات نیز عناوین مانند نپذیرفتن ولایت علی (ع)، کبر، ریا، حسد و...از عوامل احباط و عناوین دیگری از قبیل اسلام، شفاعت، ولایت، عبادت و ... از عوامل تکفیر قلمداد شده است. بخش سوم رساله به دیدگاه طرفداران و مثبتین احباط و تکفیر اختصاص داده شده است و دلایل عقلی، نقلی، اصول و مبانی همچون وجوب عمل به وعده و وعید، دائمی بودن ثواب و عقاب و امتناع جمع شدن ثواب و عقاب و ... که ثبوت این مسئله بر آن‌ها استوار است مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. در بخش چهارم این رساله احباط و تکفیر از دیدگاه فرهیختگان مورد نظر من حیث مخالفین مسئله بحث و بررسی شده است و دلایل عقلی همچون مستلزم ظلم بودن احباط و تکفیر، تضاد نداشتن استحقاق ثواب و عقاب و جدا نبودن شیوه خداوند در پاداش و کیفر از شیوه عقلا و ... و دلایل نقلی مثل این آیه «فمن مثقال ذره خیرا یره»1 و آیه «ان الحسنات یذهبن السیئات» 2 که سوی دانشمندان یاد شده بر رد مسئله احباط و تکفیر اقامه شده مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در خاتمه فصل جمع‌بندی از کل رساله انجام شده است.

فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در چهار بخش ارائه شده است:
بخش اول: «مفاهیم و کلیات»
* فصل اول: مقدمات
* فصل دوم: فرازی از زندگی شیخ مفید (ره)
* فصل سوم: فرازی از زندگی علامه حلی (ره)
* فصل چهارم: فرازی از زندگی علامه طباطبایی (ره)
بخش دوم: «عوامل احباط و تکفیر»
* فصل اول: عوامل احباط در قرآن کریم
* فصل دوم: عوامل احباط در روایات
* فصل سوم: عوامل تکفیر در قران کریم
* فصل چهارم: عوامل تکفیر در روایات
بخش سوم: «احباط و تکفیر از دیدگاه مثبتین»
* فصل اول: احباط و تکفیر در اصطلاح متکلمان
* فصل دوم: ادله موافقان احباط و تکفیر
* فصل سوم: تحلیل و بررسی دیدگاه معتزله و مبانی آن
بخش چهارم: «احباط و تکفیر از دیدگاه منکرین (شیخ مفید، علامه حلی و علامه طباطبایی (ره))»
* فصل اول: ثواب و عقاب
* فصل دوم: احباط و تکفیر از دیدگاه شیخ مفید (ره)
* فصل سوم: احباط و ت کفیر از دیدگاه علامه حلی (ره)
* فصل چهارم: احباط و تکفیر از دیدگاه علامه طباطبایی (ره).

نوشتن دیدگاه