چکیده:

 ابتدا شرح حالی از شیخ طوسی و ابن ادریس حلی که نظرات آنان مورد نقد و بررسی ماست آورده‌ایم. 2) موارد اختلاف بین آن دو در سه کتاب قصاص حدود و دیات به‌طور فهرست‌وار در فصلی جداگانه برشمردیم. 3) نقد و بررسی بعضی از این موارد در فصلی جداگانه صورت گرفته و جمعاً «یازده مسئله مطرح نموده‌ایم و بعد از ذکر هر مسئله ابتدا نظر یا نظرات شیخ و سپس نظر ابن ادریس بیان داشتیم. 4) قبل از پرداختن به مسئله و بررسی دلایل ایشان اگر نیازی به توضیح یا تعریفی بوده تحت عنوان مقدمه انجام داده‌ایم. 5) در نقد و بررسی ابتدا ترجمه آیات و اخبار مربوطه آورده و سپس به دلایل شیخ و ابن ادریس پرداخته‌ایم و چون مستند قول ایشان به‌طور جزم و یقین نمی‌دانستیم به نحو تردید بیان داشتیم. 6) درآوردن ترجمه احادیث از ذکر سلسله روات آن خودداری کرده و به آوردن نام شخصی که حدیث به او معروف و منسوب بوده اکتفا کرده‌ایم تا اگر در متن آمده باشد (صحیحه یا موثقه فلانی) شناخته شود و متن عربی حدیث و سلسله روات و مأخذ آن در پاورقی ذکر نمودیم. تا اگر خواننده بخواهد از الفاظ عربی آن دریافتی داشته باشد یا سند آن را خود بررسی کند نیازی به مراجعه مأخذ نباشد. 7) در حد وسع به دلایل و مستندات هر دو امعان نظر شده و اگر جهت قوت یا ضعفی برای آن‌ها به نظر می‌رسیده بیان شده و یا اگر شواهد و تائیداتی از آیات و اخبار و حتی فتاوای دیگران مناسب دیدیم آورده‌ایم و در پایان هر مسئله اگر نظر شخصی داشتیم اظهار نمودیم. 8) برخی آیات و اخبار مختصر و کوتاه ترجمه نشده از آن جهت که مشهور و رایج بوده و نیازی به ترجمه ندیدیم. 9) نظرات و دریافت‌های شخصی را با تغییرات شاید بتوان گفت یا شاید، بیان شده و در پاورقی نیز اظهارات شخصی خود را حرف (م) علامت گذاشته‌ایم. 10) ضمن بررسی و ذکر بعضی فتاو‌ای علمای گذشته مناسب دیدیم به نظرات علمای معاصر اشاره‌ای کنیم تا به فتوای کنونی کم و بیش اطلاع یابیم و هم مقایسه‌ای با آراء شیخ و ابن ادریس صورت گرفته باشد. در این راستا بیشتر از دو کتاب تحریر‌الوسیله و تکلمه منهاج استفاده شده و اگر بیشتر از تکلمه منهاج نظر گرفته‌ایم به این خاطر بوده که مؤلف مبانی آن را به تقریر آورده و از او کتب بیشتری و در دسترس بوده. 11) در آخرین فصل تحقیقی پیرامون دیه چشم دیه زبان، دیه جنین و دین میت در چهار بخش صورت گرفته و چون در رابطه با مسائل روز موضوعاتی مطرح شده، بهتر دیدیم در فصلی جداگانه بحث کنیم. 12) در پایان رساله، اسامی منابع و مأخذ آن با ذکر مصنف یا مؤلف و خصوصیات دیگر مشروحاً» آورده‌ایم تا مراجعه‌کنندگان در مراجعه به آن‌ها دچار هیچ زحمت و اشتباهی نشوند.

 فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «فهرستی از موارد اختلاف شیخ و ابن ادریس در سه کتاب حدود، قصاص، دیات»
فصل دوم: «نقد و بررسی بعضی مسائل مورد اختلاف»
* مسئله اول: کشته شدن خطایی یک مسلمان در دیار کفر
* مسئله دوم: عاقله و دیه جنایت خطای
* مسئله سوم: فرار قاتل عامد و وجوب دیه برای قارب او
* مسئله چهارم: عاقله‌ی کسی که وارثی غیر از امام ندارد
* مسئله پنجم: قصاص قاتل در صورتی که بعضی صاحبان خون او را ببخشند
* مسئله ششم: معرفی دو قاتل با بینه بر یک قتل انفرادی
* مسئله هفتم: طرق اثبات یک جنایت و حکم قسامه
* مسئله هشتم: وجوب کفاره‌ی قتل بر قاتل عامد
* مسئله نهم: ضمان کسی که در اثر اجرای حد با قصاص تلف شود
* مسئله دهم: حکومت حاکم بر اساس علم شخصی
* مسئله یازدهم: قصاص دوباره‌ی دندان کسی که پس از قصاص دوباره‌ی روییده
فصل سوم: «تحقیقی پیرامون دیات»
* اول: دیه چشم
* دوم: دیه زبان
* سوم: دیه جنین
* چهارم: دیه میت

نوشتن دیدگاه