چکیده:
این رساله، پژوهشی است پیرامون یکی از مهم‌ترین مفاهیم اسلامی یعنی تقیه و نقش آن در تقریب مذاهب اسلامی. با توجه به اینکه ریشه‌ی اصلی ایرادات وارد شده بر تقیه، به عدم شناخت صحیح از مفهوم، خاستگاه و جایگاه آن در زندگی برمی‌گردد، بنابراین وظیفه کلی رساله، رسیدن به شناختی جامع نسبت به اقسام تقیه می‌باشد، به‌ویژه از جهت انگیزه و علت که به تقیه خوفی و مداراتی تقسیم می‌شود؛ و بدین‌جهت روش کتابخانه‌ای و جستجو در منابع کلامی، فقهی، اصولی، تاریخی، حدیثی، تفسیری و اخلاقی از هر دو فریقین را برگزیده است. در این راستا، مشخص خواهد شد که تقیه مداراتی با احترام متقابل و توجه به مصالح مسلمین، می‌تواند در عرصه‌های ذیل، بیشترین سهم را در تحکیم وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی ایفا کند: اعمال عبادی که مهم‌ترین آن فریضه‌ی حج، نماز جماعت با اهل تسنّن و ثبوت هلال ماه است، اجتماعات اسلامی که به همزیستی و آشنایی مسلمین با یکدیگر می‌انجامد، رفتارهای اخلاقی، تبادل و فعالیت‌های علمی بین دانشمندان مسلمان. همچنین تقیه خوفی نیز خواه از مسلمانان (در صدر اسلام) و خواه از کفار (در عصر حاضر) باشد، با تأمین امنیت و آرامش در برابر تهدید و با حفظ افراد و اسرار، باعث تقویت نیروی انسانی مؤمن و حفظ موقعیت جهان اسلام شده است و در نتیجه موجب افزایش نیروی مبلّغ معارف دینی گردیده و زمینه‌ی تبلیغ صحیح معارف شیعه را آماده نموده است؛ و به این ترتیب به‌گونه‌ای در اتحاد بین مسلمین سهیم خواهد بود.
کلیدواژه‌ها: تقیه مداراتی، تقیه خوفی، تقریب مذاهب اسلامی، وحدت اسلامی.
