عنوان کامل پایان‌نامه:
«مستندات موجبات و مراتب ارث از نظر فقه مذاهب اسلامی با ملاحظه آیات و روایات»
چکیده:
مذاهب اسلامی وارثین را از جهت اولویت در ارث بردن به طبقات و درجات مختلف تقسیم کرده‌اند. با توجه به اینکه آیات مربوط به ارث فقط سهم‌الارث بعضی از طبقات وارثین را معین نموده و هیچ آیه و یا حتی روایتی با صراحت موجبات و ترتیب طبقات وارثین را به‌طور جامع تبیین ننموده، این سؤال مطرح می‌شود که اساساً موجبات این مراتب و دسته‌بندی طبقات و درجات چه بوده وبر اساس چه مبنایی این طبقه‌بندی‌ها صورت گرفته است؟ در جواب سؤال فوق باید بیان کرد که امامیه در مبحث مستندات موجبات و مراتب ارث، به اجماع و مذاهب اهل سنت به قیاس استناد کرده‌اند ولی عمده مستندات آن‌ها در مراتب وارثین، آیات و روایات مرتبط با این مبحث است و با توجّه به اینکه اهل سنّت روایات وارده از ائمّه معصومین (ع) را مصدر تشریع احکام نمی‌دانند و در مقابل، فقهای شیعه نیز بخشی از روایات موجود در مصادر روایی اهل سنّت را به دلیل ضعف سند یا تعارض با روایات معتبر شیعه نمی‌پذیرند، می‌توان این نتیجه را گرفت که اختلاف در مصادر تشریع احکام یکی از مهم‌ترین دلایل اختلاف در مراتب وارثین است؛ و اینکه برداشت‌های متفاوت از مضامین آیات مربوط به ارث می‌تواند دلیل دیگر این اختلاف باشد.
کلیدواژه‌ها: مستندات، موجبات، مراتب، ارث، فقه، مذاهب، آیات، روایات.
فصول پایان‌نامه
این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اوّل: «کلیات»
* مفهوم ارث
* مصطلحات ارث (واژه‌شناسی)
* تاریخچه ارث در قبل از اسلام و پس از آن
فصل دوم: «موانع و موجبات ارث و رتبه‌بندی وارثین در مذاهب خمسه»
* موانع ارث به صورت اجمالی در میان مذاهب پنج‌گانه اسلامی
* موجبات ارث و مراتب وارثین از نظر مذاهب عامه) اهل سنت).
* موجبات ارث و مراتب وارثین از نظر شیعه
* معیار و روش رتبه‌بندی وارثین
* مقایسه دو روش رتبه‌بندی
فصل سوم: «مرتبه اوّل وارثین و مستندات آن از دیدگاه شیعه و اهل سنت) اصحاب فروض).»
* تعریف فروض و اصحاب آن
* مقدّم بودن اصحاب فروض بر بقیّه مراتب وارثین
* تعیین مستحقّین فروض و مستندات آن و بیان اختلاف فِرق
* قاعده الأقرب فالأقرب در بین اصحاب فروض
فصل چهارم: «مرتبه دوم وارثین از دیدگاه اهل سنت و مستندات آن) عصبات)»
* حالت‌های مختلف در نسبت بین مجموع ترکه و مجموع سهام مقدّره
* تعریف عصبه و مستندات تعصیب
* رد ادلّه تعصیب
* اقسام عصبه (1. عصبه نسبیّه 2. عصبه سببیّه)
* اقسام عصبه نسبیّه
* عصبه سببیّه
* دلیل تقدیم عصبه نسبیّه
* دلیل تقدیم عصبه سببیّه بر ردّ و ذوی الأرحام
فصل پنجم: «مراتب بعدی وارثین از دیدگاه شیعه و اهل سنت با بیان مستندات»
* مراتب بعد از فروض از دیدگاه شیعه
* مراتب ورثه بعد از عصبات و مستندات آن از نظر اهل سنّت
نتیجه.
