چکیده
واژه‌ی «جهل» که اساس اصطلاح «جاهلیت» را تشکیل می‌دهد در نزد بیشتر واژه‌شناسان در مقابل «علم» و از منظر برخی از آنان در مقابل «حلم» قرار می‌گیرد، لکن در عرف آیات قرآن نقیض اصلی کلمه‌ی«عقل» است، به گونه‌ای که با تحلیل آیات متحدالموضوع به این مهم رهنمون می‌شویم که علم ماده‌ی تعقل است و حلم نیز از مسببات و جَلَوات عقل به شمار می‌رود؛ از این‌رو در چشم‌انداز قرآن جاهلیت به تمامی امور مخالف علم و عقل اطلاق می‌شود و اگرچه کاربرد اولیه‌ی آن دوره‌ی زمانی پیش از بعثت را مطمح نظر قرار می‌دهد، اما فرهنگی است که می‌تواند در همه‌ی عصرها و مصرها وجود داشته باشد.با تتبع در متون تاریخی و ادبی نیز به این نقطه‌ی مشترک رهنمون می‌شویم که عصر جاهلیت عصر بی‌دانشی، سفاهت، دوری از تعالیم انبیا و اموری از این دست بوده است.
کلید واژه‌ها: جاهلیت؛ مفهوم‌شناسی تطبیقی؛ قرآن؛ متون تاریخی و ادبی

نوشتن دیدگاه